IMG

Od hipotez do faktów

Zaburzenia myślenia u biologicznych i adopcyjnych krewnych pacjentów ze schizofrenią

Schuońency ucstttnaący w t/m badanu p«MO:i ! wsęKW) próty cnót. u Hóryth zaburzeni* to wytląpro po >* mwy adoptowane. Grupa kontrotnj <H».| także osoby odcptowanc' rosŁitl dopasowana Oo grupy biłOłnycn screc&erwcM pod «npfOon tauch zmrenrrwh pk pke i wseh: badam ł pupy fcontrctocj nip pyt mpły hospMkzowem psychotrycne. Prót*a ™.i pa qcmńw • owo .* pupy kontrom*) nagrano na munłtotoo. podców ja» pnfcte mowy Ktt botopcznych tnwv:li -oby oeemc znaczorwa tuymkow cmMycmycfi - crar cli kWWJieh aOoocyjnytO - aby ocenc moczona czynrtfcó* środowiskowych Na pod#*** tycti próbek ustalono da kałdfl osoby IV pacjentów i Szewnych) nrtkaźnfc zaburzeń myi)wm«. posh*j«c ** zborem iotegcm wyróinonych w technoe cwjor) mdetactn Zator.w ktyśłrcka (Thoutf* Ościom InOo - TOP. Wynfcj przedUamsno w lab. 14.7 -wyższe wyndJ TDi o.-rocjjyo turdwy zaburzone myśleme Wymkj M «skMu>|. ze tkCSo©czm artwm odyptow-arych scłkzcóetskó* nut* wyższy po»m zaDurzcnegb mytlema n# botgcm krewni osób adaptowanych z pM?y kontr ornej. Vdnrk il<oy< krewr. owo i cbu pup me rów* uf pcd wzpfdem zaburzeń myśfcsms. Wynfci te wskaziąą. ż* ws<fcsze awctfow w prtfwdyuarm. u ko#? *y*Ug>ą ■ubnrro myticrM rro>j czynni, genetyczne nc ery rwij voOo»ił*j>M- iKnney i ki, 1997).

podobieństwie genetycznym czynnik ryzyka plasuje »f poniżej SOk |zob. ryc. 14.5). Wykazuje to. ź< chociaż jeny mają tu pewien wpływ. to. być mole. dla wywołania zaburzenia muszą wystąpię takie określone warunki środowiskowe. Szeroko akceptowaną hipotezą dotyczącą przyczyn schizofrenii jest tzw. hipoteza podataość-ttm. Według niej czyraki genetyczne wystawiają jednostkę na ryzyko, ale aby potencjalne ryzyko przejawiło sle jako zaburzenie schizofreniczne, muszą nałożyć sśe na nic słze-sowe czynniki środowiskowe. Zaraz po omówieniu Innych biologicznych aspektów schizofrenii przedstawimy przegląd różnych rodzajów stresorów środowiskowych, które mogą przyśpieszyć pojawienie sic tego zaburzenia.

492 Rozdział 14 Zaburzenia psychiczne funkcjonowanie mózgu i znaczniki biologiczne Inne podejście biologiczne do badania schizofrenii polega na poszukiwaniu anomalii w Mózgach osób cierpiących na to zaburzenie. Wiele z tych badań wykorzystuje techniki obrazowania mózgu, które umożlrniąją bezpośrednie po-równywanic struktur i funkcjonowaniu mózgów schrzo freników i kontrolnych grup osób normalnych Na przy. kład wykazano za pomocą rezonansu magnetycznego, łe u schiiofreników komory mózgu struktury wypcfeńoc płynem mózgowo-rdzeniowym - są o prawie 50X wśtluze (Cegreef i In.. 1992). Badania z zastosowaniem MKI wykazały równieł. że osoby cierpiące na schizofrenie mają wymiernie cieńsze obszary piatów czołowych i skroniowych koty mózgowej: utrata tkanki nerwowej wiąże sic prawdopodobnie z anomaliami behawioralnymi występującymi w tym zaburzeniu (Kuperbcrg i in.. 20031. techniki obrazowania ujawniły również, iż schizofrenlcy mogą mieć inne wzorce aktywności mózgowej niż normalne osoby z grupy kontrolnej Badano np. bliźnięta monozygotyczne. z których albo jedna osoba z paty. albo obie oerpialy na schizofrenię (Berman i in. 19921. Tytko te osoby ż par bliźniąt, które rzeczywiście miały schizofrenie cechowały sie mniejszą aktywnością piatów czołowych. Ten schemat badania pozwala kontrolować czyraki genetyczne jako stale i ujawnać w ten sposób wpływ innych biologicznych aspektów tego zaburzenia

Naukowcy stale uzupełniają listę Wcdogatznjch zaorz-nfaśw schizofrenu. Biologiczny znacznik jest to .mierzalny wskaźnik choroby, który może. ale nie musi być jej przy' czyną' {Szymański i in.. 1991. s. 99). Inaczej mówiąc, znaczni biologiczny mole być skorelowany z chorobą, chociaż me powoduje choroby. Obecnie żaden ze znanych znaczniówr nie pozwala przewidzieć choroby w sposób doskonały, ale znaczniki mają dużą potencjalną wartość dla diagnozy i badań. Na przykład, osoby cierpiące na

Tabelo 14.7 Wskaźniki zaburzeń myślenia u odoptowa-nyeh schżzofronłów, osób adoptowanych z grupy kontrolnej I Ich krewnych

Kategeneosćb uctestmajoch wbacUrtU	Wartości tndeWu óaOu-ren Myt*oa
	Adepto-wanr teł* zcńency	Gnąca kor mana c*6ćó nooęny wonych	RkJnea
Osoby Moptowrre	4.82	145	3.6T
Wszyscy** W |_.____ poopcjl Wfwł	Uf	0.99	0.38
kh bKto&m 1 pety-roont* redzeństwo	1.44	0.82	0.82
kh icdzńa adspcyjna	0.U	141	-0.20

schjofrcnię znacznie czękiej niż ludzie zdrowi wykazu-y* dysfuckeję ruchów ga!Łi ocznej w czasie p*zegl*dama pola widzenia. Ten znaczni biologiczny jest mierzalny indywidualnie i można go powijać z występowaniem schizofrenii w rodzinach (Oementz i Sweency, 1990: lencef i in . 20001. Naukowcy nadal powadzą badania, aby stwierdzić, jakie specyficzne elementy ruchów gatki ocznej najlepiej odróżniaj* schizofreników od pacjentów z innymi zaburzeniami psychicznymi jKauants l in.. 1997; Sweeney i in.. 199ł|. Dokładna wiedza o znaczntkach biologicznych mole dopomóc w określeniu, jakie xrupy osób zagrożone s* tym zaburzeniem.

Biorąc pod uwagę szeroki zakres objawów schizofrenii. me zdziwiła oe zapewne wielość anomalii biolopcznych. które mogą być albo przyczynami, albo skutkami tego zaburzenia. W jab sposób właściwości środowiska mogą powodować rozwój choroby u osób zagrożonych choroba?

Interakcje w rodzinie i stiesoiy środowiskowe Tak jak trudno jest udowodnić, że wysoce specyficzny czynni biologiczny jest wysZcrrrojcom warunkiem wystąpienia zaburzenia, równie trudno wykazać, iż ogólny czynni psychologiczny jest jego warunkiem żcmrrznjłł. Socjologowie, terapeuci rodzinni i psychologowie badają wpływ relacji ról i wzorców komunikowania się w rodzinie na rozwój schizofrenii. Maja oni nadzieję, że uda im się zidentyfikować te warunki środowiskowe, które zwiększają prawdopodobieństwo wystąpieniu schizofrenii -oraz ochronić przed rńi osoby z grupy ryzyka.

Badania dostarczyły dowodów potwierdzających teorie, które podkreślały. iż na rozwój schizofrenii maja wpływ zaburzone wzorce byewjrókowaria się rodziców (ktklowitz i Torapson, 2003). Te zaburzone wzorce obejmują niezdolność rodziny do skupienia się na wspólnym temacie oraz trudności rodziców w przyjmowania perspektywy innych członków rodziny łub trudności w jasnym i ścisłym porozumiewamy saę. Z badań wynika, że wzorce porozumiewania się werbalnego w rodzinach, w których ktoś choruje na schizofrenię cechują się słabszym reagowaniem na rozmówcę i mniejsza wrażliwością interpersonalna.

Nadal brak pewności, czy zaburzone wzorce rodzinne sa przyczyna schizofrenii, reakcja na rozwijające się objawy schizofrenii u członka rodziny, czy też jednym i drugim. Żeby odpowiedzieć na to pytanie pcowadzi się badania jocpzltyww: bada się funkcjonowanie rodziny, aby zobaczyć, jaki wzorzec pozwala przewidzieć, u kogo w przyszłości rozwinie się schizofrenia lub kto doświadczy jtj nawrotu. Na przykład w jednym z badań skupiono «ę na zdolnościach rmpstyczcycń krewnych pacjentów. dotyez*cych ich zdolności rozpoznawania stanów nastroju pacjentów (Ciron i Cocnez-Beneyto. 1998). Przez dwa ■ata pacjenci, których krewni wykazywali niski poziom erzęutn. częściej doświadczała nawrotów objawów schtzo-fretti. wyniki tego badaniu zgodne s* z innymi ustaleniami, wskazującym*, że czynniki rodzinne ruj* istotny

Od hipotez do faktów

Wyrażanie uczuć a nawrót objawów

Aby Zbadać. ja*a rotę odgrywa w sehuofreni komunikacyi rodzinna, badaac wprowadza pcyęc*c wywianych uczue ftodony cechujy Się wysobm poaomom wyrażzró uczuć, psśłr często wygłaszaj* krytyczne imz® wobec po: fen ta. jeśk crknWowie redzoy W nadtmnsc emocjcnaknę iMnpdHr.Wi w sprawy pacjenta (tm. )eśl s* nadopwtuś-cn lub wt^ł^cy s^). orar jnś* rna« wreta wobec pacjenta postawę. W pewnym badanu zebrano dme dotycząc rodzn 89 pocjenów ze scheoiw*. którzy rrwjsżkok w Swoch dcmoch w okresu, w którym umarto ich za KAWych. W każdej redzrsc ocetujno poaom wyTAfarryCh uczuć. Ody 9 miesięcy póżrscj ustataro. ja'*J jest stan zdrowm pacjentów, ofcazaó Sif. ŻC nyw-recu d-SwiadcZjó 50% osób przebywaj-ytych w rodanach. w których poetom wyrażanych uczuł byt wysoki, w fO równanej ż 17% pacjentów z demów o ntsWm panom*; wyrażanych uczuć. Nomriej mektórc aspekt, wyrażanych uczuć były korzystne dła pacjentów. Pacjenci, których rodnny były nadmcmie zaangażowane uczuciowo w en©, 9 mesięcy osnipn poprawę w zakres* przystosowana spMecznęgo. Byc może sztywne. korC/cZuj*oe środowisko rodzinne peerofjo pacjentom w trudnym przeyśeu z vw> runkćrw szpulo dó ŚwMła zewnębrnego (Hjryj i D.non. 1990.

wpływ na funkcjonowanie chorych po pojawieniu sic pierwszych objawów.

Badanie to ponownie potwierdziło ogólny schemat, że liedy rodzice zmniejsz* bytycjrzm. wTogość i wtrącanie się w życie swych schizofrenicznych dzieci, sżabn* również nawzoty ostrych objawów schizofrenii i poerzeżu ponownej hospitalizacji (Wcardcn i in.. 2000). Wynika z tego wniosek, że aby zmienić styl postępowania wobec zaburzonego dziecka, powinno sic stosować terapię całej rodziny jako lYsrrmu.

Liczba wyjaśnień schizofrenii, które omówił limy -oraz pytaniu, które czekaj* na odpowiedź mimo znacznej liczby badań - pokazuj*, jak wicie jeszcze musimy się dowiedzieć o tym ciężkim zaburzeniu psychicznym, jego zrozumienie komplikuje okoliczność, te prawdopodobnie lepiej jest je ujmować jako grupę zaburzeń psychicznych, z których każde może mieć Odrębne przyczyny. Ustalono.

Schizofrenia 493