IMGS70

II

Rozwój liryczny

mym dziecka od urodrenla do 3 roku tycio. DU osób. któro nie ze-tknęły sic i ..Małym dzieckiem", etyli książką stanowiąca jakby “ pHiBiij toin togo podręcznika dla rodziców — niniejszy rozdział I gątfiii równlot wprowadzaniem w tematykę rozwojową.

W książce Małe dziecko" rozdziały poświęcono rozwojowi fizycz-mn nakreśliły kierunek I charakter zmian, jakie zaszły do 3 roku tycia. Rył to okres niezwykle Intensywnych przemian zarówno w zakresie budowy ciała, jak I funkcji organizmu. Wyłączając okras płodowy — jest to etap w tyciu człowieka o najsilniej przebiegających procesach budowy ustroju. Od warunków środowiskowych. Jakie my. dorośli, stworzymy dziecku w tym okrasie życia, zależy cały później-szy jego rozwój.

W okresie do 3 roku tycie zmieniła się nie tylko wielkość dziecka, ale przekształciły się również proporcje Jego ciele. W okresie noworodkowym dziecko pod względem swej budowy dale charakteryzowało się dużą głową osadzoną na krótkiej, prawie niewidocznej szyi. dużym tułowiem o wydatnym brzuszku I okrągłej klatce piersiowej I krótkimi kończynami. Tekle, e nie inne ukształtowanie budowy dęła odpowiada w tym okresie mało zróżnicowanym funkcjom organizmu Ograniczają się one bowiem do zasadniczych czynności, utrzymujących organizm przy życiu. W następnym okresie życia, nazwanym niemowlęcym, sylwetka dziecka ogromnie szybko się zmienia. Tempo przemian jest w tym okresie bardzo duże. 12-miesięczne niemowlę potroiło swą wagę urodzenlową i urosło około 25 centymetrów. Nastąpiły zmiany w proporcjach ciała, związane z dojrzewaniem funkcji. Podnoszenie główki, samodzielne siedzenie, siadanie, e następnie przyjmowanie przez dziecko postawy stojącej ukształtowało krzywizny kręgosłupa i zmieniło układ poszczególnych odcinków ciele względem siebie. Sylwetka dziecka wyzgrebalete. głównie dzięki wydłużeniu się kończyn. Nastąpiły zmiany w proporcjach głowy i twarzy. Jest to między innymi wynikiem wyrzynanla się zębów.

W 2 i 3 roku życia, stanowiącym okres poniemowlęcy — zmiany w budowle ciała dziecka odbywają slą nadal. Tempo zmień jest Jednak nieco wolniejsze niż w poprzednim okresie, lecz znacznie Intensywniejsze niż w następnych. Przeciętny roczny przyrost ciężaru ciała wynosi w tym okresie około 2.3 kg. przeciętny roczny przyrost długości ciała około 10 cm. Pod koniec 3 roku życia dziecko ociąga około 25% ciężaru dała (wobec 6% u noworodka), około 55*/* wysokości (34*/* u noworodka), około 65% obwodu kiełki piersiowej (41% u noworodka), około 90% obwodu głowy (02»/s u noworodka) charaktery stycznych dla człowieka dorosłego. Zwolnienie przyrostu ciężaru ciała spowodowane jeel mniejszym niż w pierwszym roku życia odkładaniem się tłuszczu pod skórą oram ogromną ruchliwością

O określ* priedstkolnym ogólnia

li

dzlocka I związanym z nią dużym zutyciem anargii. Data zasoby podściółkt tłuszczowej w pierwszym roku tycia, jut w drugim roku znacznie ślą zmniejszają, uzyskując wartości charakterystyczne dla pierwszego miesiąca tycia, zaś w trzecim roku tycia maleją jeszcze bardziej. Zwiększa się natomiast odział masy mięśniowej w odsetkach całej mesy ciała. Wyrazem tego jest zwiększanie się slly dziecka. Sylwetka dziecka pod koniec trzeciego roku iyda poprzez znacz* ny przyrost długości kończyn staja się jaszcza bardziej harmonijne.

Charakterystyczna jest w tym okresie postawa dziecka, zwraca bowiem uwagę wypięty do przodu brzuszek, data nachylanie kręgosłupa do przodu w odcinku lędźwiowym. lekko wygięte na zewnątrz podudzia I pozornie płaskie stopy. Objawy te są w tym okrasie tycia zupełnie prawidłowe i są związane z wiotkością mięśni W miarą wzmacniania się układu mięśniowego i kostnienie wielu chzząstuydt części szkieletu objawy te będą zanikać.

0    OKRESIE PRZEDSZKOLNYM OGÓLNIE

Okres przedszkolny obejmuje czwarty, piąty, szósty

1    siódmy rok życia dziecka. Jest to okres, kiedy dziecko opanowało już podstawowe funkcje życiowe I jest na ty* le „dorosłe" i samodzielne, że może dać sobie radą w przedszkolu. Granice okresu nazwanego przedszkolnym stanowią dwa fakty o charakterze raczej społeczno--wychowawczym niż biologicznym. Będzie to przejście dziecka ze żłobka do przedszkola I z przedszkola do szkoły. Nieco trudniej jest znaleźć takie wyraźnie odgraniczające omawiany okres życia zjawiska o charakterze bioto* gicznym. Granice między 3 a 4 oraz 7 a 8 rokiem życia są dość płynne, w przeciwieństwie do okresów poprzednich i następnych, kiedy to można wskazać jakieś charakterystyczne zjawisko biologiczne przemawiające aa przejściem dziecka z jednej fazy życia w drugą (przyjęcie postawy spionizowanej na granicy okresu niemowlęcego

i poniemowlęcego, czy pierwsza menstruacja dziewczynki na granicy okresu starszego dzieciństwa i młodzieńczego).

Wytyczenie ścisłych granic tej fazy rozwoju utrudnia również pojawiające się jut duto udUkuwina aufdty-