IMGp

Działanie wszystkich tych wymienionych dla przykładu trucizn — oprócz których istnieje wiele innych — jest podobne, różnią się tylko ilością, jakiej trzeba użyć, okresem, po którym zaczynają działać, i samym zasięgiem działania. Najlepszy skutek osiąga się w stojących lub leniwie płynących wodach, zwłaszcza w niewielkich stawach i jeziorach. Trucizny, zależnie od ich właściwości, stosuje się w proszku lub w płynie. Przeważnie już po chwili uśpione ryby wypływają na powierzchnię. Bez trudu można je pozbierać. Ponieważ sparaliżowany jest jedynie ich system nerwowy, jedzenie takich ryb nie pociąga za sobą szkodliwych następstw ani dla ludzi, ani dla zwierząt. Większość uśpionych ryb, których się już nie potrzebuje, nie znajdzie lub nie dosięgnie, przeważnie po pewnym czasie budzi się z narkozy i żyje nadal.

Najprędzej działa i największy zasięg ma rotenon. Dziesięć gramów dwunastoprocentowej substancji wystarcza, żeby w rzece o szerokości ośmiu metrów uśpić wszystkie ryby na kilometr w dół rzeki. W stojącej wodzie rotenon zaczyna działać po upływie dwóch minut. Potem wypływają na powierzchnię pierwsze bezwładne ofiary, ale dzieje się tak tylko w tropikach, bo działanie zależy od temperatury wody. Trujące składniki rotenonu mogą nie zadziałać w wodzie o temperaturze poniżej dziesięciu stopni. W temperaturze od dziesięciu do dwudziestu stopni dopiero po upływie godziny paraliżuje on pierwsze ofiary. Rotenon nie ulega zepsuciu, można go zabierać ze sobą na dalekie wyprawy do tropikalnych dżungli, pod warunkiem, że będzie przechowywany w szczelnie zamkniętym naczyniu bez dostępu powietrza.

Dynamit jest groźniejszy od trucizny, to znaczy granaty ręczne i ładunki wybuchowe eksplodujące pod wodą. Ciśnienie natychmiast uśmierca wszystkie ryby i w szerokim promieniu martwe wyrzuca na wierzch, błyskawicznie ginie też cały narybek. Mimo surowych zakazów wciąż się z tym stykamy w czasie wojny, bo jakiż to wygodny sposób! Na całe szczęście w czasie pokoju trudno o dynamit i granaty ręczne. Kto się jednak nimi posługuje, wrzucając je do wody, nie tylko dopuszcza się zbrodni względem ryb, lecz także działa wbrew ustawom o materiałach wybuchowych.

Gdy nie chce się od razu przyrządzić ryb, tylko je przechować, można wykorzystać jeden z dwóch sposobów: u wędzić nad ogniem lub wysuszyć na powietrzu. W obydwóch przypadkach ryby trzeba najpierw ogłowić i wypatroszyć. Potem rozcina się tułów, aż do płetwy ogonowej.

Jeśli chce się ryby uwędzić, najpierw trzeba zbudować stojak ze świeżych gałęzi. Najłatwiej go zrobić, wbijając w ziemię cztery mniej więcej dwumetrowe rozwidlone gałęzie, na których sporządza się drewniany ruszt z gałązek o grubości palca. Na nim zawiesza się porozcinane ryby. Obie ich połówki rozpiera się cienkimi patyczkami. Potem pod rusztem rozpala się nie-/I>vt mocny ogień. Gdy już zapłonie, należy go podsycać wyłącznie /irlonymi gałązkami, bowiem ma to być ogień ciągły, który słabo się pali i b.irdzo dymi. Najlepiej nadają się do tego gałązki wierzbowe. Nie tylko wolno się palą i dymią, lecz także przydają wędzonym rybom smaku i aromatu. Jak długo trzeba je wędzić, zależy od pogody. Jeżeli powietrze jest wilgotne, powinno się wędzić przez dwadzieścia cztery godziny, a nawet .lltiżcj. W czasie suszy, gdy już od dawna nie padało, wystarczy zaledwie Wika godzin. Należy od czasu do czasu skosztować, a smak zdradzi, kiedy n zęba będzie zacząć powoli wygaszać ogień.

Na ruszcie z zielonych gałęzi układa się wypatroszone i rozpostarte ryby. Pod spodem rozpala się niewielkie, silnie dymiące ognisko

Suszenie ryb na wolnym powietrzu wymaga mniejszego nakładu pracy. W dodatku nie ogranicza ilości ryb i nie trzeba wieszać wszystkich naraz. Można to robić stopniowo w miarę przybywania zdobyczy. Ruszt do suszenia buduje się w kształcie piramidy, lecz także może nim być odpowiednio długi stojak. Najważniejsze, żeby oprawione ryby wisiały luzem w możliwie przewiewnym miejscu. Mogą wisieć na stojaku przez wiele tygodni, a nawet miesięcy, aż tak wyschną, że zaczną grzechotać na wietrze. Na suszenie korzystnie wpływa bliskość morza. Ryby najlepiej schną w podmuchach słonego wiatru. Stojak musi być jednak solidnie zbudowany, żeby nie rozleciał się na kawałki w czasie pierwszej wichury.

141