Scan10010 (10)

w działaniach na tych formach dzieci mają trudności. W zajęciach, w których pomocami są obrazki znanych przedmiotów, trudności nie mają, a w analogicznych ćwiczeniach z figurami geometrycznymi nie radzą sobie. Szczególnie ważne są więc ćwiczenia na tych formach.

Zakres zaburzeń nie zawsze można określić na podstawie badań psychologicznych. Konieczne jest uzupełnienie badań obserwacją zachowania dziecka w czasie różnorodnych zajęć. Nauczyciel-terapeuta musi więc stale obserwować dziecko, by wiedzieć, jaki powinien być kierunek dalszej pracy wyrównawczej.

Stosowane metody diagnostyczne nie obejmują wszystkich aspekt tów złożonej czynności czytania i pisania, nie uwzględniają też samego procesu uczenia się tych czynności. Stosowane próby testowe, polegające na odwzorowaniu form geometrycznych, pozwalają określić aktualny poziom spostrzegania wzrokowego i koordynacji wzro-kowo-ruchowej, ale nie sprawdzają wyuczalności dziecka w tym zakresie ani koordynacji tych czynności z analizą i syntezą słuchową. Próba rytmu Stamback jest krytykowana przez niektórych psychologów, ponieważ nie dotyczy dźwięków mowy. Doświadczenia nasze wskazują jednak, że słabe wyniki w tej próbie wyraźnie korelują z trudnościami w czytaniu i pisaniu. W próbie tej dziecko musi zapamiętać układ dźwięków rozłożonych w czasie i odtworzyć je, a więc przenieść spostrzeżenia słuchowe na ruch ręki. Odtwarzając układ musi rozłożyć całość wyodrębniając elementy składowe i zachowując w pamięci cały układ znowu tworzyć z elementów całość. Jest tu wyraźna analogia z czynnością zapisywania usłyszanego słowa. Zanim dziecko nauczy się pisać całymi wyrazami, wykonuje to w ten sposób, że zachowując w pamięci cały wyraz pisze kolejne litery wydzielając je z całości. Dzieci dyslektyczne popełniają przy tym wiele błędów, mylą kolejność liter, opuszczają, przestawiają, piszą zupełnie inne litery. Podobne błędy popełniają w próbie rytmu, czasem odtwarzając zupełnie inny układ. Jest więc w tej próbie działanie bardzo istotne dla czynności pisania, a w pewnym zakresie również czytania. Zawsze w badaniach sytuacja jest bardziej uproszczona w porównaniu z czytaniem i pisaniem oraz procesem uczenia się tych czynności.

Stwierdzenie obniżonej sprawności analizy i syntezy wzrokowej, słuchowej, kinestetyczno-ruchowej, obniżonej koordynacji tych funk-i'j! pozwala przewidywać dysleksję u danego dziecka i wskazuje na Konieczność prowadzenia zajęć poprawiających te sprawności. Pozytywne wyniki badań nie wykluczają całkowicie dysleksji. Zdarzają się przypadki, że dziecko ma trudności w nauce typowe dla dzieci dV’.Irktycznych, chociaż badania diagnostyczne nie wykazują żądli vi li zaburzeń rozwoju, a sytuacja dziecka nie wskazuje na inne ery uniki niesprzyjające nauce w szkole. Na podstawie analizy trudności dziecka w czytaniu i pisaniu możemy przypuszczać, że jest dyNlckłykiem albo ma trudności na skutek zaniedbań lub błędów ■taczania. Ostatecznym sprawdzianem jest obserwacja postępów Pnlprka podczas zajęć wyrównawczych. W przypadku zwykłego opó-Mniemn czy zaniedbania dziecko na poziomie klas I—III poprawia §Wo|i| sprawność czytania i pisania w ciągu kilku tygodni do trzech Menięcy. Jeśli mamy do czynienia z dysleksją, trwa to znacznie ■Hużej. Trudniejsza też jest sprawa, gdy zaczynamy pomagać dziecku

■    kłusach wyższych, bo mogą się tu nakładać zaniedbania z niekorzystnymi nawykami i reakcjami na trwające niepowodzenia w szkole.

V Z powyższego wynika, że zawsze wskazane Jpul, by jak najwcześniej podjąć zajęcia wy.rów-Hp w c / o, jeśli dziecko wykazuje słabe postępy

■    czytaniu i pisaniu. Są one przydatne również tym, którzy ■Mji) l ludności w nauce, chociaż nie są dyslektykami. Zawsze też

■    okresie przedszkolnym korzystne jest usprawnianie tych funkcji, Hs<e są ważne dla postępów w nauce.

■, ĆWICZENIE SPRAWNOŚCI CZYTANIA I PISANIA

BjKur/cnia w rozwoju psychomotorycznym dzieci rozpoznajemy naj-B^clcj dopiero wtedy, gdy występują już niepowodzenia w nauce, ■fcwet przy prowadzeniu obserwacji w czasie zapisów do szkoły nie jfem/ysikie dzieci, które mogą mieć trudności w czytaniu i pisaniu, Bieśmy w stanie rozpoznać.

Przezwyciężenie trudności w czytaniu i pisaniu jest więc zasadni-frym celem zajęć wyrównawczych.

Dzieci dyslektyczne nie mogą opanować umiejętności czytania l‘ pisnniii w toku normalnej nauki, ponieważ stosowana metoda I tempo pracy w szkole nie są odpowiednie do ich możliwości.

15