, osypuje nas lawiną stów. wypov. ,
miasi nesp°n^<n :esi wówczas taktowna ingerencja KK* n,1°7,ma'. kon,eCZ? 2 r/edmiol rozważań. Nie om*-. ’ *
sięnas-P^ polemiki, czy udzielać pouczeń.
Jz roiei*o»«>charakteru wywiadu mogą występować różne ^ Ad c. W zależnow oo ^ wywiadz,e ukrytym na ogol trudności z*j. „osa» notowaniu wyP° większe niZ np. w wywiadzie jawnym. ,|e zane z notowaniem mógł. ^ slopnju lalwy do utrwalenia, np.
nie każdy wywiad jawny j
wiad zbiorowy. można postugiwać się różnymi technikami zap,.
P^jrnotowaniu • ,|osowane ,echniki nie deformowały wypowiedzi su. MWgJ spowiedzi, nawet jeżeli na to godzi się badany, utrudnia wywiadu, ponieważ rozmowa staje się bardziej urzędowa i «* E gac wolniej, a badacz koncentrując swoją uwagę na notowaniu ma losze możliwości śledzenia wy powiedz. . zachowania badanego. Z tych względów lepsze są magnetofony, które mogą być także bardzo przydatne w wywiadach ukrytych.
Jeżeli wywiad nie może być notowany „na gorąco , trzeba zaraz po jego zakończeniu postarać się odtworzyć szczególnie interesujące nas wypowiedzi, zachowując możliwie słowa używane przez respondenta.
W każdym przypadku do sprawozdania z wywiadu należy dołączyć uwagi na temat okoliczności, w jakich prowadzono wywiad oraz dotyczące naszych spostrzeżeń o zachowaniu respondenta i przypuszczeń, co do jego prawdomówności Należy wszakże o tym pamiętać, że wszelkie nasze własne komen-iarzc muszą być wyraźnie wydzielone z tych partii* w których przedstawiamy wypowiedzi badanego, chodzi więc o to, aby nie nastąpiło pomieszanie tego, co powiedział respondent, z tym. co twierdzi badający.
Ad d. Wypowiedzi respondenta możemy interpretować dosłownie, alŁ , ił. rue ograniczamy się tylko do formalnego ich rozumienia, lecz uwzglę* / także sytuacje w jakich te wypowiedzi padały, naszą wiedzę o respon*
T, 2cJeSie:> 7 .-ze- • Am l. , spowiedzi za prawdziwe
„„idą te?, wypowiedź moZ.emy uznać za prawdziwa M N* Sopodobtta. Kiedy nasz znajomy np. zapytany co Ld J'iU ** .nJ PrJ J P on jest straszny”, me oznacza to wcale L ąd/l 0 aklor«
S '«« P° pr°.S,U f f ,y'ko wyraz swo'm uczuemm 2z^°'7
i*"'6 człowieka- Częstokroć dane wypowiedzi są wyrazem okritl l *»
^f0'ówienia. które nie są wcale adekwatne
f^respondenlów. a więc n.e są też prawdziwe. ZdarzI si* oczyw^rów
Ki i's,eśmy sk,r'do uznan,a ?lys7rych wypow,edzi»p«w;
<i.zej —u vL-mn IWOŚC1. DOmewaŻ brak nam ____ . H 0ZIWC
" Pewnych wątpliwości, ponieważ brak nam dostatecznych racii ahvT
W ,eZ W'edy’ k,edy Z 'ak,U “Znania dan'j wypowiedzi za p^aw-, nie wynikają żadne istotne konsekwencje. Jednak w tych wszystkich Adkach, w których uznanie danej tezy za prawdziwą może rzutować na P „cię badanego, tzn. może przyczyniać się do jego chwały lub upokorzeń vm samym rzutować na jego opinie i postawy, jakie z kolei znajdą swoje 3 !Lie w dalszych wypowtedziach, trzeba z większą dozą ostrożność i oceniać
. e wypowiedzi.
“ Trzeba również być świadomym tego, że ludzie mogą nie tylko opierać się „ zed uzewnętrznieniem swoich rzeczywistych uczuć, myśli, przekonań, mo-pr? • i jlp. zaangażowań ze względów osobistych lub społecznych, ale mogą rostu nie posiadać umiejętności wyjawienia swoich stanów emocjonal-P0 h lub racjonalnych, co może wynikać z ich niedorozwoju uczuciowego lub „^uświadomienia sobie dostatecznie jasno tego rodzaju przeżyć’.
Wszelkie próby oceny słyszanych wypowiedzi wymagająwięc wnikliwego i krytycznego podejścia ze strony badacza, a wnioski jakie staramy się z nich wysnuć, powinny być ostrożnie formułowane z uwzględnieniem całokształtu uwarunkowań danych wypowiedzi.
6.4.
ŚRODKI POMOCNICZE STOSOWANE PRZY WYWIADACH
' czasie prowadzenia wywiadów istnieje równieżmotM ę środkami pomocniczymi, takimi, jak np. fotogra *owanc zdjęcia
adaniu dzieci) itp. Okazując badanym odpowie mo ^ okre$|onyCh t.) rysunki prosimy ich np. o komentarz. 0 ^ly^serwacja reakcji na dane rofesji czy przynależności etnicznej itp. opin . pozwalają na
djęcia, analiza kryteriów poszczególnych u /ł,h/akorzenionychw$wia--ysnuwanie wniosków o stereotypach czy przesą 3 . społecznych,
omości badanych oraz ich zaangażowamac po
licznych itp.