Struktura układu komunikacyjnego w ujęciu K. Buhłera:
Forma znakowa
Nadawca...............Odbiorca
Komunikat
Schemat komunikacji znakowej według R. Jakobsona:
Kontekst
Komunikat
Nadawca...............Odbiorca
Kontakt
Kod
Funkcje znaku języ kowego:
- symboliczna (poznawcza)
- ekspresywna (emotywna)
- impresywna (konatywna, apelatywna)
- estetyczna (poety cka)
- fatyczna
- metajęzykowa
Teoria aktów mowy:
J.L. Austin rozróżnia:
- wypowiedzi konstaty w ne
- wypowiedzi performatywne (performatywy)
Każda wypowiedź może realizować kilka aktów mowy jednocześnie: posiada aspekt -> lokucyjny -> illokucy jny -> perlokucyjny
lokucja - sam fakt formułowania i artykułowania wypowiedzi, stworzonej w' oparciu o reguły systemowe illokucja - realizacja zamysłu komunikacyjnego nadawcy perlokucja - wpływ, jaki wywiera na odbiorcę dana wypowiedź
Ferdynand de Saussure w dziele „Kurs językoznawstwa ogólnego” wprowadza rozróżnienie między langue i parole - dv płaszczyznami zjawisk związanych z mówieniem (langage):
LANGAGE
Mowa
ogół zjawisk związanych z komunikacją językową, zdolność ludzi do posługiwania się językiem
PAROLE
Język jako abstrakcyjny, społecznie wytworzony system znaków
Mówienie
jako indywidualny proces realizacji języka
Język - to forma, a nie substancja
Języ k (langue) można porów nać do zasad gry w szachy, w której istotne jest rozmieszczenie i liczba figur, a nie np. tworzywo materii jakiego zostały one wykonane. Mówienie (parole) odpowiada realizacji ty ch abstrakcyjnych zasad w konkretnej partii szachowej.