Kopia skanuj0007

szczególnie, gdy zostanie zwilżony wydzieliną z rany. Rana chirurgiczna może być zanieczyszczona bakteriami z powietrza, które osiadają podczas zabiegu chirurgicznego, ma to jednak mniejsze znaczenie i dotyczy przede wszystkim operacji w czystym polu.

Dostanie się drobnoustrojów do rany nie przesądza o zakażeniu. Howe, Martson i Burkę wykazali, że potencjalnie patogenne bakterie, w tym Staphylo-coccus aureus, są wykrywane w ponad 90% ran pooperacyjnych przed ich zamknięciem. Obok liczby, decydujące znaczenie ma zjadliwość szczepu oraz stan odporności ustroju. Wiadomo, że u osób w wieku ekstremalnym (wcześniactwo i wiek podeszły) układ odpornościowy jest albo niedojrzały lub mniej sprawny.

Czynnikiem uspasabiającym do zakażenia rany jest poważna choroba podstawowa (cukrzyca, choroba nowotworowa). Zakażenia ran występują także częściej u osób otyłych. Czynnikiem ryzyka zakażenia rany jest współistnienie innego ogniska zakażenia w ustroju oraz wydłużony pobyt przedoperacyjny w szpitalu.

Wpływ na częstość zakażeń ran pooperacyjnych ma sposób depilacji skóry; wyraźnie wyższy podczas golenia (5.6%) i około 10-krotnie niższy przy użyciu kremów dcpilujących (mniejsze uszkodzenie naskórka). Istotne znaczenie ma również czas golenia przed zabiegiem - najmniejsze ryzyko zakażenia stwarza depilacja wykonana bezpośrednio przed zabiegiem.

JSardzo istotnym czynnikiem ryzyka zakażenia jest czas operacji. Wydłużony sprzyja większej kontaminacji przez bakterie, powoduje większe uszkodzenie "tkanek, większe niedotlenienie i sprzyja zaburzeniom odżywienia w wyniku utraty krwi i związanego z tym upośledzenia mechanizmów obronnych; wreszcie zmęczenie zespołu operacyjnego może powodować uchybienie techniczne. Sama technika operacji oraz doświadczenie operatorów ma również związek z częstością zakażeń ran chirurgicznych. Na częstość zakażeń wpływa też rodzaj operacji, czy jest to zabieg planowany, czy operacja nagła wykonana w trybie doraź.nym ze wskazań życiowych.

Kontrowersyjna natomiast jest rola drenażu śródoperacyjnego, ale generalnie uważa się, że nie wywiera większego wpływu na liczbę zakażeń ran.

Rezerwuary i źródła drobnoustrojów powodujących zakażenia ran pooperacyjnych

Chory

Rezerwuarem drobnoustrojów powodujących zakażenia ran jest Hora fizjolo-giczna skóry, pochwy, górnych dróg oddechowych, przewodu pokarmowego i jamy ustnej. Ze skóry drobnoustroje dostają się do rany na skutek niewłaściwej dezynfekcji pola operacyjnego lub w wyniku wcześniejszego skolonizowania chorego, np. przez szczepy MRSA. Skóra chorego jest rezerwuarem wielu drobnoustrojów 22*1

wywołujących zakażenie rany. Materiały stosowane do obłożenia pola operacyjnego, serwety i fartuchy mogą nie stanowić dostatecznej bariery dla drobnoustrojów. Rezerwuarem drobnoustrojów wywołujących zakażenia ran może być także skóra owłosiona głowy, okolica odbytu, gardło (np. nosiciel paciorkowca ropnego grupy A).

Bezpośrednie wprowadzenie drobnoustrojów do rany ma miejsce po otwarciu narządów lub tkanek, w których stale obecne są bakterie, np. jelito grube. Niezależnie od bezpośredniego zanieczyszczenia, drobnoustroje mogą dostać się do rany drogą limfatyczną lub drogą wysiewu z krwią przy istnieniu w ustroju ognisk zakażenia.

Personel

W zakażeniach egzogennych źródłem drobnoustrojów patogennych może być personel, czasem będący nosicielem (np. MRSA). Drobnoustroje są przenoszone najczęściej przez ręce podczas wykonywania zabiegów- pielęgnacyjnych. Istnieje małe prawdopodobieństwo zakażenia rany operacyjnej przez ręce zespołu chirurgicznego. Odpowiednio przygotowane przez mycie oraz stosowanie rękawiczek ochronnych tylko incydentalnie mogą być przyczyną zakażenia, np. wskutek uszkodzenia rękawiczki lub gdy operator ma zmiany chorobowe na skórze.

Środowisko otaczające chorego

Rezerwuarem drobnoustrojów- zakażających ranę mogą być drobnoustroje ze środow-iska otaczającego chorego. Są to tzw. zakażenia egzogenne, w-ystępujące rzadziej. Tylko sporadycznie źródłem takich zakażeń może być środowisko sali operacyjnej, opatrunki lub środki antyseptyczne. Warto zaznaczyć, że górne drogi oddechowe członków zespołu operacyjnego (z wyjątkiem chorych z czynnym zakażeniem) rzadko są źródłem bakterii zakażających ranę operacyjną.

Drobnoustroje dostają się do rany przez kontakt bezpośredni lub pośredni. W kontakcie bezpośrednim najważniejszą rolę odgrywają ręce personelu. Drobnoustroje ze skóry rąk przez otwory w rękawicach mogą dostawać się do rany operacyjnej (rzadko!). Mogą być przeniesione na rękach personelu podczas pielęgnacji chorego po zabiegu chirurgicznym. Mogą dostać się do rany także ze skóry z najbliższego sąsiedztwa rany chirurgicznej, pomimo stosowania opatrunków ochronnych. Rana może ulec zakażeniu przez bezpośredni kontakt ze środkiem antysep-tycznym i opatrunkiem nakładanym na ranę, zwłaszcza gdy gaza opatrunku zostanie zmoczona wydzieliną z rany.

Do zanieczyszczenia rany może dojść również pośrednio, gdy kropelki wydzieliny lub cząsteczki złuszczonego naskórka z drobnoustrojami ze skóry lub z włosów- spadną na ranę. Inną drogą transmisji drobnoustrojów do rany jest powietrze. jednak w praktyce ten sposób przenoszenia ma miejsce bardzo rzadko.

225