116 5. Łączniki, złącza i połączenia
Złącza na klocki są od dawna stosowane przy wykonywaniu konstrukcji drewnianych [6], [43].
Klocki mogą mieć kształt prostopadłościanu (rys. 5.43a-rd) lub walca (rys. 5.43e). Powinny szczelnie przylegać do wyrobionych dla nich gniazd. Ze względu na możliwość rozluźnienia połączenia w wyniku wysychania drewna zaleca się stosować klocki klinowe (rys. 5.43b), które po pewnym czasie dodatkowo zaklinowuje się uderzeniami w wystające końce.
! ot
Jj i i— —|
4-
*-*+
d)
e)
|C *-
!j |
-i |
T | ||
i |
~ | |||
| 'Oy |
i |
li | ||
- |
i -1 |
-lir- |
Rysunek 5.43. Złącza na klocki wg [6], (43): a) prostopadłośdenne podłużne, b) prostopadło-ścienne poprzeczne klinowe, c) proslopadłośden-ne podłużne z prześwitem, d) ukośne, e) okrągłe; a - szerokość klocka, b - szerokość belki, c - głębokość wcięcia na klocek, 0) - odstęp między elementami belki, d - średnica klocka okrągłego, e - odległość między osiami klocków lub śrub ściągających, h - wysokość belek, s - odległość w świetle między klockami
Elementy złożone łączone za pomocą klocków mogą stykać się ze sobą swymi podłużnymi powierzchniami (rys. 5.43a i b) lub może między nimi pozostać od' stęp (rys. 5.43c). Pozostawienie odstępu wpływa na zwiększenie momentu bezwładności przekroju (zwiększenie nośności elementu na zginanie). Odstęp mię*.
dzy elementami zmniejsza też niebezpieczeństwo ich zagrzybienia, gdyż zapewnia między innymi swobodny przepływ powietrza. Odstęp taki powinien być nie niniejszy niż 20 mm, lecz nie większy niż połowa wysokości belki h.
Głębokość wrębu c nie powinna być większa niż 1 / 5 wysokości łączonych elementów h. Najmniejsza głębokość wrębu powinna wynosić 20 mm w przypadku elementów tartych i 30 mm w przypadku okrąglaków wg [6]
Długość klocka a powinna być większa lub równa pięciokrotnej głębokości wrębu c, a jego grubość równa 2c, w przypadku gdy łączone elementy stykają się, lub 2c + co, jeśli między elementami pozostawiono odstęp. Odległości między osiami klocków e powinny spełniać warunki:
— przy przeważającym obciążeniu stałym
(5.56a)
(5.56b) (5.57) e — rozstaw klocków, mm.
Ti — siła ścinająca na całej szerokości przekroju, przypadająca na jednostkę długości belki, N/mm;
przy czym:
Vd — obliczeniowa siła poprzeczna przy zginaniu, N,
Ąr — moment statyczny brutto częśd przekroju odciętej szwem, obliczony względem osi obojętnej, mm3,
Ibr — moment bezwładności całego przekroju złożonego, mm4.
Siła obciążająca złącze powoduje ścinanie klocka w przekroju A-A o polu powierzchni A = ab (rys. 5.44b).
Nośność klocka na ścinanie oblicza się ze wzoru
(5.59)
= 0,7al?fvfid
w którym:
0,7 — współczynnik zmniejszający uwzględniający nierównomierne obciążenia klocków wg [6], [43]
Ao,rf — wytrzymałość obliczeniowa drewna klocka na ścinanie równoległe do włókien (w przypadku klocków poprzecznych f,t9o,d)r N/mm2, a,b — wymiary klocka, mm.