(As : ' 'AAi t.
Czynniki krzepnięcia
Czynnik I - fibrynogen, płynne białko wytwarzane w wątrobie (we krwi jest go10g i drugie tyle w płynie międzykomórkowym). Pod wpływem trombiny rozkłada się na trzy rozpuszczalne monomery fibryny i 2 fibrynopeptydy, które wcześniej zapobiegały polimeryzacji. Po odszczepieniu pierwszego następuje liniowa polimeryzacja fibryny, po odłączeniu drugiego - polimeryzacja przestrzenna. Z fibrynogenu najpierw powstaje fibryna rozpuszczalna (la), a następnie nierozpuszczalna (Ib). Powstałe na drodze enzymatycznej podczas fibrynolizy produkty degradacji fibrynogenu, uniemożliwiają ponowna polimeryzację.
Czynnik II - protrombina, nieczynne białko enzymatyczne, wytwarzane w wątrobie (globulina a). Pod wpływem trombopłastyny przechodzi w enzymatycznie czynną trombinę (Ila), która przekształca fibrynogen w fibrynę. Protrombina występuje pierwotnie w zespole czynników II, VII, IX i X, do których wytwarzania jest niezbędna witamina K.
Czynnik III - tromboplastyna tkankowa (czynnik tkankowy TF) należy do lipoproteidów zbliżonych do fosfolipidów płytkowych. Po uczynnieniu zmienia się w aktywną tromboplastynę (Xa) i zamienia protrombinę w trombinę.
Czynnik IV - jony Ca2+ potrzebne w wielu ogniwach reakcji krzepnięcia: aktywacja czynników VIII, IX i X, zamiana protrombiny w trombinę, fibrynogenu w fibrynę luźną i stabilizacja fibryny.
Czynnik V - proakceleryna (labilna globulina alfa-gamma) uczynnia się pod wpływem trombopłastyny lub trombiny ułatwia zamianę protrombiny w trombinę. Czynnik VI - akceleryna - uaktywniona proakceleryna (Va)
Czynnik VII - prokonwertyna (nieaktywna globulina alfa-beta) uczynnia się w konwertynę (Vlla) uczestniczącą w powstawaniu czynnej trombopłastyny powstającej z nieczynnej trombopłastyny tkankowej.
Czynnik VIII - globulina antyhemofilowa AHG (czynnik przeciwhemofilowy A). Czynnik IX - Christmas, składnik trombopłastyny osoczowej PTC (czynnik antyhemofilowy B)
Czynnik X - Stuart lub Prower (globulina alfa) po uczynnieniu staje się czynnikiem Xa, który jako czynna tromboplastyna zamienia protrombinę (II) w aktywną trombinę (Ila).
Czynnik XI - Prekursor trombopłastyny osoczowej PTA (czynnik antyhemofilowy
C)
26