ksiazka
8

46

nftych uczuć \ nio zawiera wówczoa olotaontów aityoanych /np. etanu mitycznego/, nio nadaJo oi? na oodol czy wzór, nio "podpowiada" olonuntórr nutointorprotucJ1 wr.pólcsoónio dzlulnjdcoau podolotowl.

U wyalonlonyob pootów, np. w pootyknch sformułowanoJ 1 latań-nontnoj J. Przyboaln, "dziewicza puazcza dziociliotwa" ipołnla warunki nltu 1 dlatogo alt dziecka ooio być "kluczoo" do toj twórczości, co pokazał J. Kwlntkowokl w koi-iico Świat poetycki Julla-na jVr.ybonl_o¹' . Podobnlo w twórczości J. łlarany nowie za. U Hara-",yoo^iłicr.n czan coltyczny - dziecięctwo Jako oit <-ntogo no tyczny -Jont walk la laporntywoo. Przy czyn oit dziecka wapólogzyntujo r. innymi nltncal» u Tuwima - a aitoa "ozalońjtwa Językowego"* u Lipskiej - z aitoa "ozalońetwa ludzkości"; u Czechowicza, Huroy, Gro-chowinka i Nowaka - z altom okrucioilitwa ludzi doroołych.

Łtlt dziecka Jont Jodnyo z najwaioiojfizych nitów lirycznych dwudziestowieczneJ polnkiej poozjl. Uit ten - Jak kaidy oit -Jont próba "odnloeionla do odlogłoj przenzloócl" /okroólenio X. Cnnnlrora/, przy czyn chodzi tu o przonzłońć ontogenotyczna. Dzloclęctwo okazało alę roglonoa wyminjricyo mitologiczny "odwieczny pierwotny otan rzoczy". 7? dawnych kulturach dziocko było włączono w oyotoray religijno - Jako Jodou so znaków porozumlemi-nia ulę ze nforn trnnncondoncJl. kulturzo nowozoj tajoonlczoóć /"nioprzo Jrzyiitoóó"/ dzlooka Jont zaprozontovana Juko ogzotyka /"odkrycie" ńwlata dzlocka/.

Jednakie w aiclo tyo tkwi nprzocznoóć, ponlowuż oaoo dziecięctwo w latocio Jest dwuznaczne - wyobrainln dziookn oacyluje alę-dzy mltotwóratwoa a uoownońcifi zabarry. Świat dziecka nie Jeot tylko alton, Jont takie bnónio. 7f baOni znajdujemy okruchy oito-twórczogo rytuału, ale równioż zabawę, owo "nlo-nn norio". Dlatego - co contnnle pokazano dalej - nlt dziecka nieco innezoj roalir.owany Jont w twórozońci pootyckloj dla dziocl.

2

Dziocko Jont wyczulono na wazolklo fałnzywo Informacjo doty-oz^co Jogo onoby /dla dziecka "nieprzejrzysta" afern jeot z kec-lol tajonnlczy świat ludzi doroułyoh; relacji dziocko-doro.ały naloinłoby przyjrzoć olę dokładałoJ.../. Jośli dziecięcoćć Jako alt artykułowany z pozycji człowieka doronłego nkonfrontować z iywya dziockion, aoio olę okazać, to alt "pryśnie", nio .oatanlo zaakcoptowany. Zdarza ulę, to piękno wiernzo, znwloraj^co poo-tyckg "wiarę" w dzieciństwo, nie wzbudzają zalntoronowanla u

A7

dzieci. Prnwdn dalockn - paradoksalnio - znwiora nio w aiclo 1 w /.tibawio równoczoónlo. Tedy wolno twierdzić, io oit dziecko Jont brud sio 5 odokwatnio realizowany w poezjach d 1 n dslooi /nil w poozjnoh o dzlociuch, lecz dla dorosłych/, jako to tu włnAnlo Jont "oprnwdzony" przez rzeczywistego bohntorn togo altu.

Poezja dla dziocl nio a o Z o o b © J A ć ule b o z mitu dziecka /nio ooio obojAĆ nie takie bor, •altu dorosłych, co widać na przykład w altach matki, ojca itd./. Wit dzlocka w poozjl dla dziocl aa wozyutklo coohy altu plorwot-nogoi "nloprrejrzyato&ó", onocjonnllzo, olononty ntrukturalno 1 modolowo, z tya to powaga altotwórotwa pozostaje tu w związku z d/.locięcya "inotynktoa zabawy". Chodzi o prtonioalenlo w mityczną cznooprzoutrzoń "plorwotnogo daru Improwizacji i ucloohy", co za Hogoroa Cailloin nazywany "pnldią". Todyt joóll twórca potrafi wprowadzić w rnay nltu troAcl paldlaloo, .uznajemy a d o-kwutnoAć altu dzlocka woboc dzleclfcogo ndrotiata 1 tya rmayro zanndnoAó togo altu w poozjl dla dslooi. Mof.na powlodr.inó, io w dwudzloatowloczoo j^ l_i r y c o dla dzieci - ny obol lii tycznej, noonyaboliotycznoj czy poutoymbollotyccnoj - nlt dziooka włnónlo w takiej "zweryfikowanej" poutnol lotniojo i tnjomnlozoAć Arriuta dziooka oznacza "naturalna" niewiedze dtieokn, podloln n qoc jonnlno - "wlolkl humor", antynomiezno olot&onty ntrukturalno • opozycją woboc A*lata dorosłych, "wzorcowo" olononty - "x’aj" dzieciństwu /oodol dla poezji "doroełoj"/, unlwonmlnoAĆ - dzieciństwo Jako ontogonatyczny otnp rozwoju człowieka... Świat do-ronłyoh molo być oprowadzony do dziecięctwa lub wyjuAniony uwarunkowaniami dzieciństwa, a nanot wartońclowany w lale etyki dr.lookni czynom doroolych postępujących "jak dzieci" przyznaje Ole wortodcl funkcjonujące na obazarzo "otykl naturalnej"*

Wymieniono kryteria altotwórntwn npolnla poozjn dla dziocl Janiny Porazi doklej* Dziecięcy bohater toj poozjl jeut "otwarty" nn tajemniczo uroki ńwlata /"wy doroAll - to nio wloolo, co ole oza-•t«n w izbio ploclo"/, często występuje w zabawie rytmicznoj, np. w tańcu, psoci 1 Arnie jo olę /cykl Pnotkl 1 Aploazk.l/* Ougontie poetki zmierzają do konkluzji, to w zabawie dziecka znwlora ale A ródło oztuki 1 poozjl, w przeciwieństwie do rzonloAlnlozogo, stereotypowego sposobu postępowania ludzi doronłych /tonnlennym przy>:ladom dziocl,*cy bohater Kacperok, z bajki pt. K"Qperoki dziecko, którego prze jawy twórczońai uznawane oą prtoz doronłych za paoty/.