ksiazka

5.    za bohaterów mieć postaci nakreślone zgodnie z psychik.) dziecięcą, re prezentujące różne postawy moralne i obyczajowe, a motywacja ich postępowania powinna być oparta na celowości przyczyny i skutków;

6.    odznaczać się pogodnym klimatem i mil.) atmosfer.), zmienności;) nastrojów i emocji;

7.    charakteryzować się stylem jasnym, obrazowym i komunikatywnym, pcwn;| doz.) dowcipu, barwności.) opisów, jx)przez które dzieci ucz.) się widzieć piękno w zjawiskach przyrodniczych i kształtować swój stosunek do przyrody;

8.    posiadać dużo dialogów;

9.    w baśniach, podaniach, powieściach historycznych mieć język lekko ar chaizowany, przybliżający dzieciom minion.) epokę, co nadaje jej cechy autentyzmu, wzbogaca Ogólni) sumę wiedzy o święcie i kształtuje stosu nek dzieci do teraźniejszości i przeszłości;

10.    zawierać barwne, duże ilustracje i odznaczać się piękn;) szatą graficzni);

11.    rozwijać wyobraźnię dziecka, fantazję, poczucie humoru, uczyć i wychowywać (Przccłnwska (red.), 1978).

„Wymienione własności można traktować jako podstawowe kryteria, którymi kierujemy się przy ocenie książek dla najmłodszych czytelników" podsumowuje A. Przecławska (op.cit.). Propozycja ta, jakkolwiek stanowi zestawienie postulatów, z którymi trudno się nic zgodzić, nic daje mimo cytowanego stwierdzenia badaczki jasności, jak je zastosować przy ocenie książek, jakimi kryteriami się kierować, aby uzyskać względnie jednakowe wymiany oceny u niezależnych badaczy, chociażby od strony formalnej.

Nieco inaczej o kryteriach dobrej książki dla dziecka pisze J. Papuzińska (Papuzińska, 1988): podkreśla ona konieczność uwzględnienia wieku rozwojowego, poziomu wrażliwości, |>oirzeby zabawy i rozrywki, potrzeby zanurzenia w świat fantazji, wzlwgacenia doznań i doświadczeń, zdobywania informacji o święcie, kompensowania swych przeżyć. Za podstawowe kryterium uznaje walory artystyczne (warstwę językowo-stylistyczną, cechy kompozycji, oprawę graficzną). Wydaje się, iż w tej propozycji bardziej niż w poprzedniej sygnalizuje się psychologię odbiorcy czytelnika aktywnego.

Kolejna pro|>ozycję przedstawiają J. Wnuk i h. Wnuk-Lipińska (1975), którzy poklasylikowali i zdefiniowali pojęcie „potrzeb czytelniczych" zgodnie ze współczesną teorią odbioru dzieła. Autorzy tej klasyfikacji proponują, aby przy analizie potencjalnej wartości dzieła literackiego uwzględniać różnorakie potrzeby psychologiczne dziecka, które mogą być zaspokojone podczas kontaktu z lekturą. Wymieniają następujące potrzeby:

I. potrzeba estetyczna (tj. potrzeba wzruszenia i doznań emocjonalnych); potrzeba wzorów zachowali (tj. poszukiwania dyrektywnych, operatywnych rozwiązań własnych nrohlemów rórinuwM*

3. jHUrzcba tożsamości (tj. |>oszukiwanie zdarzeń, losów życiowych, postaw, poglądów identycznych lub podobnych do postaw i biografii czytelnika);

•I. potrzeba informacji o świccie zewnętrznym (tj, potrzeba eksploracyjna, potrzeba „wyjścia poza horyzont własny”);

5. potrzeba kompensacji (tj. potrzeba rozładowania napięcia życia codziennego, pewnej formy ucieczki w świat urojony);

(>. potrzeba rozrywki (potrzeba rozmaitości doznań emocjonalnych: humor, groza, napięcie);

7. potrzeba akceptacji społecznej (rozumianej jako „wspólnota lekturowa", z. odcieniem snobizmu).

W tej wersji klasyfikacji najwyraźniej w porównaniu z innymi preferowany jest odbiorca. Podaną listę potrzeb należałoby co prawda jeszcze zinterpretować, problem bowiem w tym, jak mają się owe potrzeby ujawnić w praktyce (konkretnej książce dla konkretnego odbiorcy). Można także powtórzyć podobną uwagę, jak sformułowano powyżej odnośnie propozycji A. Przecławskicj, dotyczącej konsekwencji danej koncepcji dla formalnej konstrukcji analizy wybranej książki.