lastscan47

3.2.

Zakres zainteresowań instytucji nadzorującej działalność bankową

Instytucja sprawująca nadzór nad działalnością bankową kontroluje:

■    tworzenie banku - potrzebna jest licencja i zgoda nadzoru na rozpoczęcie działalności;

■    funkcjonowanie - na tym etapie zastosowanie ma wiele regulacji ostrożnościow ych. mających na celu ograniczenie ryzyka podejmowanego przez banki;

■    sanację banku, o ile popadnie on w kłopoty finansowe; w razie braku takiej możliwości następuje likwidacja bądź upadłość, które kończą działalność banku.

Większość ze wskazanych kwestii reguluje na szczeblu UE Dyrektywa 2006/48/BC w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności przez instytucje kredytowe. W przepisach polskich regulacje te są w większości zawarte w' ustawie Prawo bankowe oraz przepisach wykonawczych, wydanych przez nadzór oraz ministra finansów'. Wyjątek stanowi procedura upadłościowa, którą reguluje ustawa Prawo upadłościowe i naprawcze z dnia 28 lutego 2003 r. (z późn. zm.)

Utworzenie banku może nastąpić, jeżeli zostało zapewnione odpowiednie wyposażenie w fundusze własne (minimalna wysokość kapitału założycielskiego wynosi równowartość 5 min euro). Kapitał założycielski nie może pochodzić z kredytów. pożyczek bądź. z nie udokumentowanych źródeł. Bank powinien dysponować pomieszczeniami posiadającymi stosowne zabezpieczenia techniczne, które pozwalają na zabezpieczenie wartości w nim przechowywanych. Założyciele banku muszą dawać rękojmię prowadzenia jego interesów w sposób zabezpieczający interesy klientów. Także osoby, które mają bankiem zarządzać, powinny legitymować się odpowiednim wykształceniem i doświadczeniem zawodowym. Niezbędne jest przedstawienie planu działań na okres co najmniej 3 lat.

Proces licencyjny jest dwuetapowy. Organ nadzoru wydaje zezwolenie ma utworzenie banku (licencja) oraz na rozpoczęcie przezeń działalności. Po otrzymaniu zezwolenia na utworzenie banku (zakończenie 1 etapu) rozpoczynają się prace przygotow ujące do rozpoczęcia działalności (II etap). Zarząd banku występuje do organu nadzoru z wnioskiem o wydanie zezwolenia na rozpoczęcie działalności, jeżeli bank jest już organizacyjnie i finansowo do niej przygotowany. Po otrzymaniu takiego zezwoleniu bank może rozpocząć działalność - powinno to nastąpić w terminie I roku od jego wydania. Po tym terminie zezwolenia wygasają. Jeżeli dany kraj jest członkiem IJE, to działalność na jego terenie mogą prowadzić na zasadzie „jednolitego paszportu” oddziały instytucji kredytowych (pojęcie to występuje w regulacjach unijnych i jest pojęciem szerszym niż bank) krajów UE, nad którymi nadzór będzie spruwowala instytucja nadzorcza z kraju macierzyste go (kraju pochodzenia).

Niul/orcy wykonują swoje zadaniu poprzez kontrole na miejscu oraz ..zza biurka" Na zasadach określonych w przepisach wykonawczych banki przekazują nadzorcom ■prnwo/.dania finansowe i informacje o przestrzeganiu regulacji ostrożnościowycli, co Umo/.liwia wykonywanie nadzoru „zza biurka". W razie stwierdzenia przez nadzorcę Itnrus/enia zasad bezpiecznego działania może on podjąć działania interwencyjne, mające na celu przywrócenie bezpieczeństwa. Okresowo są przeprowadzane kontro k nu miejscu o charakterze kompleksowym bądź problemowym (zazwyczaj co IX 36 miesięcy w zależności od wielkości banku). Jeżeli działania interwencyjne nic przynoszą oczekiwanych rezultatów, wtedy możliwe jest: wprowadzenie do banku ftiir/ądu komisarycznego, który przeprowadza jego sanację; rozpoczęcie likwidacji bądź zarządzenie przejęcia banku przez inny bank; w ostateczności - rozpoczęcie fflfocedury upadłościowej.

Procedura upadłościowa zaczyna się, jeżeli aktywa banku nie wystarczają na /.■• s|'ukojenie jego zobowiązań. Stanowi to podstawę do zawieszenia przez władze nadzorcze działalności banku (od tego momentu nie może on zawierać nowych umów Km regulować zobowiązań, z pewnymi zastrzeżeniami). Decyzji o zawieszeniu działalności banku towarzyszy albo decyzja o przejęciu go przez inny bank za figo zgodą, albo wniosek o ogłoszenie upadłości skierowany do właściwego sądu wojewódzkiego, który w ciągu miesiąca pow inien powziąć stosowne decyzje w sprawie upadłości. Należy dodać, że w razie upadłości interesy klientów są chronione pr/cz instytucje gwarantujące depozyty; w Polsce funkcję tę spełnia Bankowy Pum Busz Gwarancyjny.

Be względu na rosnącą skalę operacji przekraczających granice państwa, w którym bank otrzymał licencję, uregulowano kwestie związane z nadzorowaniem ban Ków prowadzących działalność w różnych krajach - tzw. nadzór skonsolidowane (dyrektywa 2006/48/EC) oraz banków działających w strukturach holdingowych (dyrektywa 2002/87/EC) - tzw. nadzór dodatkowy (uzupełniający). nhy uniknąć luk bądź nakładania się kompetencji nadzorców z. poszczególnych krajów I lóżnych segmentów rynku finansowego. Regulacje takie funkcjonują w prawodawstwie unijnym.

Bbjęcie nadzoru skonsolidowanego nie jest tożsame z pojęciem nadzoru zintegrowanego (patrz podrozdz. 3.1). W w ypadku nadzoru skonsolidowanego chodzi nie tylko ■ sprawowanie nadzoru nad danym bankiem, ale także o kontrolę podmiotów z nim powiązanych kapitałowo, w tym banków będących spółkami-córkami działającymi innych krajach. Generalną zasadą jest nadzór ze strony kraju macierzystego.

W wypadku nadzoru dodatkowego nad bankami działającymi w strukturach holdingowych ważne jest ustanawianie koordynatora dla każdego holdingu spełniającego określone kryteria. Koordynator nie ingeruje w kompetencje innych nadzorców, lecz sprawuje uzupełniający nadzór nad całą Mrukturą holdingową (konglomeratem).

101