lut3

Forum Czytelników

Rysunek 3 opisuje rozkład wyprowadzeń gniazdka GM660 dla lutownicy LES-24-1. W przypadku zastosowania lutownicy o innym złączu możemy łatwo zidentyfikować położenie wyprowadzeń przy użyciu omomierza. Między wyprowadzeniami grzałki występuje rezystancja ok. 10LŻ, a termopara ma opór rzędu 1Q. Polaryzację wyprowadzeń termopary można zbadać podgrzewając czubek grota zapalniczką i obserwując znak napięcia pokazywanego przez dołączony mi-liwoltomierz. Uwaga! Gniazdko podłączenia lutownicy należy odizolować od metalowej, uziemionej obudowy (w przypadku obudowy plastykowej problem ten nie występuje).

Rys. 3
♦T
<	>
	-T P
G2	rx «i
°~ce
V,	aJJ—o
	GROT

Po zmontowaniu obu płytek przystępujemy do połączenia sześcioma przewodami odpowiadających sobie punktów. Po upewnieniu się, czy nie ma błędów, możemy włączyć zasilanie urządzenia. Jeżeli nie stwierdzimy dymu i ognia, możemy sprawdzić napięcia na wyjściach stabilizatorów i przystąpić do procesu kalibracji. Jest on konieczny głównie ze względu na znaczny rozrzut parametrów między egzemplarzami kostki LM3914. Przebieg kalibracji opiszę w punktach:

1.    Kręcąc PR2 ustawiamy napięcie 4,20V na nóżce 6 U3

2.    Nóżkę 5 U4 (odlutowujemy przewód łączący ją z drugą płytką) podpinamy do punktu połączenia R17 i R18

3.    Ustawiamy PR3 tak, by zaświeciła się tylko D2

4.    Przykładamy sondę termometru cyfrowego do czubka grota. Przy pomocy PR1 nastawiamy na nóżce 7 U2A napięcie liczbowo odpowiadające temperaturze po podzieleniu jrzez 10mV

5.    Kontrolujemy zakres zmian napięcia na suwaku PI (powinno być 2,40V do ♦,20V ±0,05V)

Od dokładności kalibracji i stabilności rezystorów w kluczowych punktach układu dzielniki, stopnie wzmacniaczy) zależy wia-ygodność wskazań termometru i precyzja wykonanego urządzenia.

Omówienia wymagają elementy oznaczo-le na schemacie gwiazdką. Gdy po przekrojeniu temperatury 240"C, stwierdzimy słabe wiecenie D2, należy wlutować rezystor 126. Natomiast, jeżeli zaobserwujemy nieco Iziwne zachowanie LED-ów pokazujących

temperaturę (np. krótki błysk którejś z diod podczas zmiany wskazań), wlutowujemy elementy R25, C17 stanowiące prosty filtr. W wersji podstawowej R25 zastąpiony będzie zworą.

Użytkowanie

Główną zaletą stacji lutowniczej, jest możliwość dostosowania temperatury lutowania do danego celu. Dla przykładu, wrażliwe na przegrzanie elementy SMD lutowane są głównie w temperaturach ok. 250°C do 300°C. Układy montowane techniką przewlekaną - w 300°C do 420°C, zależnie od wprawy operatora i wielkości elementu. Lutowanie przy temperaturach grota niższych od 240°C niesie ryzyko powstania zimnych lutów, które są zmorą początkujących. Z kolei używanie temperatur większych niż 440°C spowoduje szybkie przegrzanie lutu. Widać więc, że istniejący zakres temperatur stacji jest idealny dla potrzeb hobbysty (i nie tylko). Kiedy grot naszej lutownicy ulegnie zabrudzeniu, należy przy użyciu wilgotnej gąbki czyszczącej przywrócić go do stanu używalności. Z grota nie wolno zeskrobywać zanieczyszczeń, bo razem z nimi zostanie usunięta specjalna warstwa ochronna grota, znacznie obniżając jego trwałość. Żywotność grota można zwiększyć poprzez jego cynowanie. Omówienia wymaga jeszcze sprawa przełącznika S1. Służy on mianowicie do przełączenia urządzenia w stan czuwania. Swoim świeceniem Dl potwierdza stan czuwania, w którym temperatura grota spada do ok. 183"C. Takie rozwiązanie posiadają niektóre stacje profesjonalne. Pozwala ono znacznie wydłużyć trwałość grota i grzałki. Podam jeszcze przykład z życia: czas nagrzewania lutownicy do 420°C od temperatury pokojowej wynosi ok. 60 sekund, podczas gdy ze stanu czuwania nagrzewanie do tej samej temperatury zajmuje ok. 20s. Widać więc użyteczność tej funkcji. Prezentowana stacja lutownicza utrzymuje zadaną temperaturę grota z dokładnością 4%, co jest wartością całkowicie do przyjęcia. Wynika to głównie z dużej bezwładności cieplnej grota i grzałki. Na zakończenie pozostaje mi życzyć przyjemnego użytkowania stacji lutowniczej.

Wykaz elementów Rezystory

R1.R14................................1MO

R2.R3.R15.R23.R24..........1kQ(R2,R3,R23=1%)

R6 ................................3Mft1%

R2A.R4.R7..........................51k01%

R8.R17.R19.R21.......................2W11%

R9..................................5,1 MO

R10..................................47kn

R11..................................5,6kQ

R12 ..................................750Ś1

R13..................................100Q

R5.R16 ........................10tól(R5=1%)

R18 ...............................62001%

R20..................................3,31(0

R22 ..............................4,71(01%

R25* .......................100k0    (patrz    tekst)

R26* ........................10ko    (patrz    tekst)

PI ..........................100kOA    długa oś

PR1.............................2kflhelltrlm

PR2..................................1000

PR3 .................................2,21(0

Kondensatory

C1.C2.C3 .............................470nF

C4,C6,C12,C16,C10,C14..................100nF

C5 ...................................47nF

C7 ...................................10nF

C8................................47pF/16V

C9.C13 ..........................1000pF/25V

C11.C15 ..........................100pF/16V

C17* .....................1pF stały (patrz tekst)

Półprzewodniki

BR1 ..............................mostek 2A

Dl ............................LED    żółta 5mm

D2.D3 .........................LED    żółta 3mm

D4-D8 .......................LED    zielona    3mm

D9-D11.....................LED czerwona 3mm

D12 .......................LED czerwona 5mm

D13 .........................LED    zielona    5mm

T1 ..................................BC558

01 ..................................BT136

U1 ...................................0P07

U2...................................TL082

U3...................................TL081

U4.................................LM3914

U5................................M0C3021

U6.................................LM7812

U7.................................LM7912

Inne

TR1 .............................TST100/004

51    ...........przełącznik 2 pozycyjny, 2 obwodowy

52    .................wyłącznik sieciowy 10A/250V

Bezpiecznik 1A + oprawka Radiator dla trlaka Gniazdo GM660 Pokrętło potencjometru

Bartłomiej Radzik

lektronika dla Wszystkich Marzec 2002    57