M001

v. rruuy maucmwttuul>vi

9.1. Projektowanie i badania modelowe a rzeczywiste próby manewrowności statku

Projektowanie rozpoczyna się zwykle z chwilą, gdy armator złoży zamówienie na budowę jednego nowego statku lub serii jednostek siostrzanych. Odmienną sytuacją jest wystąpienie stoczni z ofertą budowy konkretnego typu statków, oparte na analizie aktualnego zapotrzebowania rynku frachtowego. W jednym i drugim wypadku wytyczne projektowania określone są przeznaczeniem i rejonem pływania przyszłego statku. Zadaniem konstruktora jest znalezienie optimum manewrowności oraz wyznaczenie kompromisu między statkiem ekonomicznym a manewrownym [122], Kontrakty budowy statku zawierają jednak zwykle szereg konkretnych wymogów stawianych przez armatora a wiążących projektanta. Do wymogów tych zalicza się:

—    wielkość statku wyrażona jego nośnością,

—    pojemność ładunkowa wyrażona objętością pomieszczeń ładunkowych,

—    prędkość eksploatacyjna określona dla stanu załadowania do letniej linii ładunkowej, oznaczonej mocy napędu i limitu zużycia paliwa,

—    ewentualne ograniczenia wymiarów głównych statku odnoszące się przeważnie do zanurzenia i szerokości albo jednego z tych dwóch elementów,

—    minimalne zanurzenie śruby napędowej i steru przy stanie balastowym oraz minimalna wielkość balastu wodnego.

Do rzadkości należało natomiast stawianie wymagań w zakresie manewrowności statku, wobec czego skrępowany innymi ograniczeniami konstruktor w tym wypadku miał pozostawioną swobodę decyzji. Jedynym wskazaniem, jakim dysponował, było przeznaczenie projektowanej jednostki (p. 1.3). Jednak rozwój nowych technologii przeładunku i transportu morskiego spowodował, iż na morzach pojawiły się statku o zupełnie odmiennych kształtach i proporcjach niż dotychczas budowane, posiadające niekiedy złe właściwości manewrowe. Powstała zatem konieczność ustalenia jednolitych, powszechnie obowiązujących kryteriów oceny właściwości manewrowych statków. W roku 1992 IMO ustaliło następujące kryteria w odniesieniu do statków o długości powyżej 100 m:

—    próba cyrkulacji; zasięg < 4,5 L, średnica taktyczna <51;

—    stateczność kursowa (próba wężowa 10°/10°) z określonym, maksymalnym kątem przewyższenia;

—    zwrotność początkowa; statek po wychyleniu steru o 10° powinien przepłynąć < 2,5 L

w czasie, gdy jego kurs zmieni się o 10°;

—    zdolność zatrzymania w odległości <15/..

509