skanuj0019 (Kopiowanie)

Badania modelowe doodbytniczych postaci leku prowadzone in vitro nie zawsze dają się porównać z wynikami uzyskanymi in vivo. W badaniach in vitro ważną rolę odgrywać będzie rozpuszczalność substancji leczniczej w wodzie, podczas gdy w badaniach in vivo ważniejszą rolę odgrywa jej forma chemiczna (np. kwas lub sól). Dwie substancje lecznicze, mające taką samą rozpuszczalność w wodzie mogą się wchłaniać z różną szybkością z podłoża tłuszczowego. Natomiast substancje słabo rozpuszczalne w wodzie wchłaniają się z podłoży tłuszczowych niejednokrotnie szybciej niż te, które są dobrze rozpuszczalne w wodzie. Badanie uwalniania i wchłaniania substancji leczniczej z czopków powinno obejmować różne formy chemiczne tego samego związku (wolny kwas, wolna zasada, sól, ester, kompleks).

3.3.2. Uwalnianie substancji leczniczej z maści

Badanie uwalniania substancji leczniczych z podłoży maściowych przeprowadza się głównie 3 metodami:

1.    Metodą dyfuzji do agaru — dla substancji działających bakteriobójczo lub bakteriostatycznie, dla barwników i substancji zawierających izotopy promieniotwórcze.

2.    Metodą dyfuzji przez błonę (którą może być błona celofanowa, nylonowa, sztuczne błony fosfolipidowe lub błony zwierzęce) do buforu lub

wodnego roztworu chlorku sodowego.

I 3

r		—r—i- ■ i i i J-1—LJ	1 ! 1 1! ! Ł! ! 1
		------1 n- I •	lilii i •
		1 1	1 ! i J i ii
		1 1 1 1 -L_l-	i i. ; i i i* i • 1 ii ii Ł..i. L.L 1 , 1 -L----

l

36 Zarys biofarmacji

Ryc. 3.7. Schemat przyrządu do badania szybkości uwalniania substancji leczniczej z maści [wg Wardyńskiej]: 1 — komora przepływowa z płynem dializacyjnym, 2 — podłączenie do pompy perystaltyczncj, 3 — zaciski metalowe

3. Przez ekstrakcję substancji leczniczej bezpośrednio z podłoża d<3 płynu ekstrakcyjnego.

Schemat przyrządu do badania uwalniania substancji leczniczej z maści działającego na zasadzie dyfuzji przez błonę półprzepuszczalną przedstawiono na ryc. 3.7.

3.4. Ilościowa interpretacja danych szybkości rozpuszczania

badanie szybkości rozpuszczania za pomocą opisanych przyrządów polega na ilościowym oznaczeniu substancji rozpuszczonej w określonych odstępach czasu. Częstość pobierania próbek jest zależna od szybkości rozpuszczania danej substancji leczniczej.

Całkowitą ilość substancji rozpuszczonej po określonym czasie t oblicza się ze wzoru:

M_t = m_t+ £ m,    (3.8)

w którym:    *

M_t — całkowita ilość substancji rozpuszczona po czasie r,

V    — objętość płynu, w którym zanurzona jest tabletka,

v — objętość roztworu badanego pobieranego każdorazowo do analizy,

nu — ilość substancji znaleziona w próbce v,

Sm, — sumaryczna ilość substancji znaleziona w próbkach v uprzednio pobieranych.

Wykres całkowitej ilości substancji rozpuszczonej (wyrażonej w miligramach lub procentach) jako funkcji czasu przedstawiony w skali liniowej (profil rozpuszczania) ilustruje przebieg rozpuszczania w postaci krzywej, z której bezpośrednio można odczytać takie parametry, jak ilość substancji rozpuszczonej po pewnym czasie, np. 20%, 50%, 80%> lub odpowiadające im wartości czasu: t₂o%, t₅o%, ?8o%.

Dopasowanie danych doświadczalnych do odpowiednich równań przeprowadza się często przez linearyzację tych danych, a ujmując krzywą rozpuszczania jako funkcję czasu otrzymuje się (często dzięki komputeryzacji danych) parametry, które pozwalają porównywać różne formulacje lub przewidywać zachowanie się postaci leku in vivo.

W większości przypadków, jeżeli zachowane są warunki „sink”, mamy do czynienia z reakcją I rzędu, przez co graficzną ilustracją wyników będzie w skali półlogarytmicznej linia prosta zgodnie z równaniem:

ln (d—CV) = -Kt    (3.9)

w którym:

C — stężeni: roztworu

V    — objętość roztworu,

il — dawka lub deklarowana ilość substancji leczniczej w postaci leku lub jej ilość rozpuszczona po nieskończenie długim czasie.

Uwalnianie substancji leczniczej 37