W farmakokinetycznym znaczeniu podanie pozanaczyniowe obejmuje wszystkie drogi podania post ci leku z wyjątkiem dożylnego, tj. związane z procesem wchłaniania substancji leczniczej z wprowadzonej do organizmu postaci leku. Ogólny przegląd typów postaci leku do podawania pozanaczyniowego przedstawiono w tab. 9.1.
Tabela 9.1
Sposób, miejsce podania i główne typy postaci leku
Sposób podania |
Bliższe określenia miejsca |
Główne typy postaci Icku |
Pozajelitowy |
Wstrzyknięcia doskórnc |
Roztwory |
(parcnteralny) |
Wstrzyknięcia podskórne |
Roztwory |
Wlew podskórny |
Roztwory Zawiesiny | |
Implantacja podskórna |
Tabletki do implantacji | |
Wstrzyknięcia domięśniowe Wstrzyknięcia |
Roztwory, zawiesiny | |
dordzeniowe Wstrzyknięcia |
Roztwory | |
dootrzewnowe |
Roztwory | |
Wstrzyknięcia dosercowc |
Roztwory | |
Doustny |
Jama ustna |
Tabletki do ssania Tabletki pod językowe |
Żołądek |
Tabletki Tabletki powlekane Kapsułki Roztwory Zawiesiny Emulsje | |
Jelito cienkie |
Tabletki dojelitowe Kapsułki dojelitowe | |
Odbytnica Pochwa |
Roztwory 1 wlewki i mi-Zawiesiny / krowlcwki Kapsułki doodbytnicze Maści Tabletki dopochwowe |
132 Zarys biofarmacji
Ml. lab. 9.1
Kposób podania |
Bliższe określenie miejsca |
Główne typy postaci leku |
Jama nosowa Ucho zewnętrzne |
Roztwory Proszki Roztwory Zawiesiny Roztwory Zawiesiny Emulsje | |
Do oka |
Pod powiekę |
Roztwory Zawiesiny Maści Inserty Wkładki |
Na skórę |
Naskórek |
Maści Roztwory Aerozole Pudry (przysypki) Plastry Systemy terapeutyczne |
Wziewny |
Oskrzela i pęcherzyki |
Aerozole |
Pozanaczyniowe (doustne, domięśniowe, doodbytnicze itp.) podanie jest częściej stosowaną drogą wprowadzania leków do organizmu. Podobnie jak w przypadku podania dożylnego, tak i w tym przypadku możemy mówić o podaniu jednorazowym lub wielokrotnym. Z jednorazowym podaniem pozanaczyniowym mamy do czynienia zawsze wówczas, gdy kolejna dawka Icku zostaje podana po przedziale czasu t większym niż czas potrzebny do całkowitego usuhięcia substancji leczniczej z organizmu. Jeżeli czas r, po którym zostaje podana następna dawka leku jest mniejszy od czasu potrzebnego do całkowitego usunięcia jej z organizmu, to wówczas mówimy o podaniu wielokrotnym.
9.2.1. Farmakokinetyka jednorazowego podania pozanaczyniowego
Pozanaczyniowe podanie leku zmienia obraz zmian stężenia substancji leczniczej we krwi, obserwowany po podaniu dożylnym, ze względu na to, że jej dyspozycję poprzedza jej wchłanianie z miejsca podania. W przypadku
Pozanaczyniowe podawanie leków 133