skanuj0072 (Kopiowanie)

tecznie dokładnie za pomocą równania:

(9.16)

^wo<T<\.

Mówiąc prościej, po podaniu dawki n leku jego stężenie w osoczu w dowolnym czasie t spełniającym zależność 0 < t < t można przewidzieć korzystając z równania 9.16, w którym C„ oznacza fikcyjne stężenie początkowe (D/K_d po podaniu dożylnym i FDk_aIVd(k_a — K) po podaniu pozanaczy-niowym) bez względu na to, czy lek był podawany dożylnie, czy poza-naczyniowo. Błąd jaki popełnia się w takich obliczeniach jest tym mniejszy, im większa jest wartość stałej k„ w porównaniu z wartością stałej K.

Podobnie jak w przypadku podania dożylnego, można określić wielkość średniego stężenia substancji leczniczej w osoczu w stanie stacjonarnym. Równanie pozwalające obliczyć to stężenie:

(9.17)

r ^FD -^D—

KV, O.T

różni się, jak widać, od podobnego równania dla wielokrotnego podania dożylnego tylko tym, że w miejscu dawki D występuje w nim iloczyn ułamka wchłaniającej się dawki (F) i samej dawki (D).

Równanie to można wykorzystać do obliczenia dawki, jaka podawana w przedziałach czasu t zapewni w stanie stacjonarnym średnic stężenie C.

Na rycinie 9.9 przedstawiono przebieg kumulacji leku podawanego pozanaczyniowo w tej samej dawce D — 100 mg, w takich samych przedziałach czasu t = 8 h. Obliczenia wykonywano za pomocą równań 9.1 la i 9.16. Jak wynika z ryciny, przy danym stosunku stałych k, i K (k. : K = — 10 : 1) przebieg stężeń substancji leczniczej w osoczu obliczany z równania 9.16 jest tylko nieznacznie różny od przebiegu stężenia obliczonego wg równania 9.1 la. Różnica sprowadza się do tego, że maksymalne stężenia substancji leczniczej na krzywej 1 są nieznacznie większe od ma-

142 Zarys biofarmacji

Ryc. 9.9. Przebieg kumulacji leku,

ce D = 100 mg, w przedziałach czasu t = 8 h (k„ = 1,5 h *j K = = 0,15 h'^łi F = 1) w skali logarytmicznej. Poszczególne stężenia obliczano korzystając z równania 9.1 la (krzywa V) i z równania 9.16 (krzywa 2) knymalnych stężeń na krzywej 2. Oznacza to, że w sytuacjach, kiedy ka > >• K można symulować przebieg kumulacji leku podawanego pozanaczy-Iłiowo, opierając się wyłącznie na znajomości stałej szybkości eliminacji i przedziału czasu między podaniem kolejnych dawek, nie uwzględniając w ogóle przebiegli wchłaniania substancji leczniczej.

Korzyści wynikające z takiego sposobu ujęcia kumulacji leku ilustruje kolejny przykład rachunkowy.

Przykład

Opierając się na podanych niżej danych dla preparatu Hygroton (doustny lek moczopędny •losowany w leczeniu nadciśnienia), prześledzić proces jego kumulacji, obliczając maksymalne i minimalne ilości tego leku w organizmie w czasie tygodniowego leczenia dawką /) = 50 mg podawaną 1 raz dziennie.

Rozwiązanie. Uwzględniając, że ka > K korzystamy z uproszczonych równań 8.43 i 8.44 słusznych dla podania dożylnego:

Potrzebną do obliczeń wartość stałej K obliczamy z klirensu:

K =

ci,

W

r 0,016 h->

4,5 l<h 2801

Ponieważ t = 24 h (lek jest pooawany 1 raz ćzicnnic) otrzymujemy po wykonaniu działań wartości zestawione w tabeli niżej.

Dawka	' 1 ^2	3	^4	^5	6	7
A„ maks. [mg]	32 1 54	69	79	85	90	93
A„ min. [mg]	22 | 37	47	53	58	61	63

9.3. Doustne podawanie leków

9.3.1. Anatomia, fizjologia i elementy patofizjologii przewodu pokarmowego

Podstawową czynnością przewodu pokarmowego jest ciągłe zaopatrywanie organizmu w wodę, elektrolity i składniki odżywcze. Przewód pokarmowy ma kształt cylindryczny, długość ok. 4,5 m i składa się z jamy ustnej, gardła,

Pozanaczytuowe podawanie leków 143