skanuj0108 (Kopiowanie)

9.10. Leki podawane do ucha

9.10.1. Anatomia, fizjologia i elementy patofizjologii ucha

Narząd statyczno-słuchowy składa się z 2 zasadniczych części: tt ł ^zy^ane8° uchem oraz narządu równowagi.

Ucho jest zbudowane z 3 części: ucha zewnętrznego, środkowego oi wewnętrznego (ryc. 9.51).    ^6    8

Ryc. 9.51. Schemat b anatomicznej ucha: I — czaszkowa, 2 — małż 3 — kanał słuchowy ze trzny, 4 — błona bęben!

5    — jama ucha środkos™

6    — młoteczek, 7 — kowadeł!

8 — strzemiączko, 9 — trąb* słuchowa (Eustachiusza), gardło, 11 — ślimak, 12 f

⁴    5    8    9 'Ó    półkoliste^¹¹* ¹³ ~

Ucho zewnętrzne tworzy małżowina uszna (będąca fałdem skóry wzmoi monym chrząstką), która przechodzi w esowaty przewód słuchowy zl wnętrzny, prowadząc)- w głąb części kostnej. Przewód ten kończy sie br zdą bębenkową, w której jest umocowana błona bębenkowa. Długo przewodu wynosi ok. 5 cm. Przewód słuchowy zewnętrzny pokrywa skó mająca włosy, gruczoły łojowe oraz gruczoły woskowinowe.

Ucho środkowe jest zbudowane z jamy bębenkowej, umicjscowion w kości skroniowej, błony bębenkowej znajdującej się na granicy ja~ bębenkowej i ucha zewnętrznego, z trąbki słuchowej, łączącej jamę bęben kową _z gardłem oraz z przestrzeni powietrznych znajdujących się w wy-J rostku sutkowatym. Jama bębenkowa jest szczelinowatą przestrzenią wysłaną błoną śluzową oraz wypełnioną powietrzem. Znajdują się w niej *3 kosteczki, tj. młoteczek, kowadełko i strzemiączko. Łączą one błonę beb ™ kową ze ścianą błędnikową jamy bębenkowej.    n

Ucho wewnętrzne ze względu na bardzo skomplikowaną budowę nosi nazwę błędnika. Składa się z cienkościennych, błoniastych pęcherzyków i przewodów mieszczących się w odpowiadających im przestrzeniach i kanałach kostnych części skalistej kości skroniowej. W błędniku znajdują się proprioreceptory narządu równowagi. Narząd „odbiorczy” słuchu!) noszący nazwę narządu spiralnego (Cortiego) znajduje się w tzw. przewodzie ślimakowym. Jest on zbudowany z wielu komórek zmysłowyd

214 Zarys biofarmacji

I podpór spoczywających na błonie podstawnej, zawierającej olbrzymią ilość Włókien.

Fala głosowa wchodząca przez małżowinę uszną i przewód słuchowy Zewnętrzny powoduje drgania błony bębenkowej, przy czym ich ampli-_ tuda nie przekracza 0,025 mm. Dalej drgania zostają przeniesione przez

(układ kosteczek słuchowych do ucha wewnętrznego, w którym znajduje lię właściwy analizator dźwięku (opisany narząd spiralny).

Do najczęstszych chorób ucha zewnętrznego należą stany zapalne przewodu słuchowego (czyrak lub zapalenie rozlane) wywołane zakażeniem bakteryjnym oraz czop woskowinowy (utworzony z woskowiny, łoju oraz złuszczonego nabłonka).

Stany zapalne ucha środkowego powstają najczęściej jako powikłanie ostrych zapaleń błony śluzowej jamy nosowo-gardłowej, które przenosi się przez trąbkę słuchową.

Leki wprowadzane do uszu w celu leczenia stanów zapalnych są wchłaniane przez błonę bębenkową oraz przez nabłonek wyścielający przewód słuchowy. Wchłanianie odbywa się przez dyfuzję bierną. Stosowane leki powinny być w takim podłożu, w którym jednocześnie jest rozpuszczalny łój i woskowina wydzielana przez gruczoły przewodu słuchowego. Z leków stosowanych w leczeniu zmian patologicznych ucha najczęściej stosuje się leki przeciwbólowe (amidopiryna), antybiotyki (neomycyna, chloramfenikol), leki przeciwzapalne (hydrokortyzon, azulen).

K 9.10.2. Biofarmaceutyczne aspekty leków do ucha

I Do postaci leków wprowadzonych do ucha zewnętrznego i wewnętrznego I przewodu słuchowego należą: krople (roztwory lub zawiesiny), maści I i zasypki.

Krople do ucha mogą być roztworami w glicerolu, glikolu propylenowym, I glikolach polioksyetylenowych lub olejach tłustych. Dobór vehiculum jest pbardzo istotny. Istnieją doniesienia o niebezpieczeństwie stosowania roz-I tworów wodnych i wodnoorganicznych o odczynie słabo kwaśnym. Wodne | zawiesiny glikokortykosteroidów i antybiotyków mogą zwiększać częstość [ występowania grzybiczych komplikacji pooperacyjnych.

Rozpuszczalniki, w których rozpuszcza się zarówno substancja lecznicza, jak i lipidowa bariera woskowiny są szczególnie korzystne^. Glikole mogą ponadto mieć własne działanie jmtyseptyczne. Szczególnie glikol heksy-lenowy, będący cieczą nietoksyczną i niedrażniącą, w stężeniu powyżej 5% ma silne działanie bakteriobójcze na pałeczki ropy błękitnej, drożdżycę i grzybicę wywołaną kropidlakiem.

Maść, o ile podłoże zawiera emulgator (np. lanolinę), uwalnia substancje ! lecznicze do niewielkiej ilości środowiska wilgotnego w uchu zewnętrznym.

Zasypki, zwłaszcza z antybiotykami i kwasem borowym, wdmuchiwane do ucha, zapewniają również wchłanianie substancji leczniczej przez nabłonek przewodu słuchowego wewnętrznego i błonę bębenkową.

Pozanaczymowe podawanie leków 215