W zaniku neurogennym dochodzi do wiotkości, postępującego niedowla i zaniku różnych mięśni ciała, w zależności od postaci klinicznej.
Zarówno w uszkodzeniach „pierwotnie” mięśniowych, jak i w uszk dzeniach neurogennych stwierdza się zmiany biochemiczne mięśni a mianowicie: zmniejszenie lub zahamowanie glikogenolizy, zmniejszeń aktywności enzymów glikogenolitycznych i kreatyny, zmniejszenie zawartości związków bogatoenergetycznych, białek i potasu, zwiększenie lub zmniejsz5 nie zawartości wody.
9.6.2. Biofarmaceutyczne aspekty postaci leku do podawania domięśniowego i podskórnego
Około 75% wstrzyknięć stanowią leki podawane domięśniowo; podskórm wstrzykuje się ok. 3% leków.
Podanie domięśniowe ma wiele zalet. Wstrzyknięcie domięśniowe wpro wadza płyn między poszczególne warstwy mięśni. Wchłanianie substs leczniczych z tkanki mięśniowej jest szybsze niż z tkanki podskói Głębokie domięśniowe wstrzyknięcie jest mniej drażniące. Po wstrzyknięci! domięśniowym nic występuje gwałtowne zwiększenie stężenia substant leczniczej we krwi, jak to ma miejsce po podaniu dożylnym, natomia nie uwidacznia się istotna różnica w dostępności biologicznej (tab. 9.11
C. Emulsje.
Za pomocą odpowiednich zabiegów technologicznych związanych z przygotowaniem postaci leku można regulować szybkość uwalniania substancji leczniczej (rozdz. 9.12.1).
Samo wstrzyknięcie domięśniowe jest stosunkowo proste i może być Wykonane nawet przez samego chorego (cukrzycy).
Do wad tej drogi podania należy możliwość występowania bojesności,
nawet martwicy w miejscu wstrzyknięcia.
Z wyjątkiem roztworów wodnych i wodnoorganicznych, o ile substancja lecznicza nie wytrąca się w tkankach, we wszystkich pozostałych postaciach Icku pozajelitowego spotykamy się ze zjawiskiem uwalniania substancji leczniczej, na które wpływa wiele czynników. Oprócz procesu uwalniania l występuje proces wchłaniania związany z przenikaniem substancji leczniczej przez błony biologiczne.
Na uwalnianie i wchłanianie substancji leczniczej po pozanaczyniowym podaniu pozajelitowym wpływają następujące czynniki:
1. Chemiczne cechy substancji leczniczej (charakter słabego kwasu, zasady, sól, ester lub eter) — wpływające zarówno na trwałość substancji leczniczej w płynach ustrojowych, jak i szybkość przemieszczania się przez błony biologiczne.
Na szybkość wchłaniania istotny wpływ ma masa cząsteczkowa substancji co zobrazowano w tab. 9.12.
Tabela 9.11
Dostępność biologiczna po podaniu różnymi drogami 500 mg substancji leczniczej w postaci roztworu określana na podstawie stężenia we krwi oraz sumarycznej ilości wydalonej z moczem
Tabela 9.12
Wpływ masy cząsteczkowej substancji leczniczej n wchłaniania po wstrzykni.....
Krew |
Mocz |
Ilość substancji leczni-niczej (%] wchłonięta w ciągu 30 min | ||||
Droga podania |
AUC [mg'h/1] |
f ^dai ia |
sumaryczna ilość wydalona [mgl |
Substancja lcczniczea |
Masa cząsteczkowa | |
Dożylnie |
7,6 |
190 |
152 |
| Mannitol |
184 |
96,9 |
Domięśnioweo |
7,4 |
185 |
147 |
Sacharoza |
342 |
93,3 |
Doustnie |
3,5 |
193 |
70 |
Dekstran |
60 000-90 000 |
22,7 |
Domięśniowo można wstrzykiwać bardzo zróżnicowane pod względen fizykochemicznym postacie leku:
A. Roztwory:
1. Roztwory wodne.
2. Roztwory wodnoorganiczne (np. roztwór w mieszaninie glikolu propylenowego z wodą).
3. Roztwory olejowe.
B. Zawiesiny:
1. Zawiesiny wodne.
2. Zawiesiny olejowe.
Charakter chemiczny substancji, wpływając na jej rozpuszczalność w różnych wartościach pH, może powodować wytrącenie się jej z roztworu w tkance mięśniowej. Sól sodowa fenytoiny wykazująca w roztworze pH 11-12 wytrąca się w mięśniach w środowisku o pH 7,4 w postaci wolnego kwasu, co daje efekt spowolnionego uwalniania. Podobnie po wstrzyknięciu roztworu chlorowodorku chlorodiazepoksydu — Elenium (rozpuszczalność w wodzie 1:10) o pH 3 (zawierającego jako solubilizatory 1,5% alkoholu benzylowego, 4% polisorbatu 80 i 20% glikolu propylenowego), z chwilą wymieszania z płynem tkanki wytrąca się chlorodiazepoksyd, gdyż w pH 1 7,4, dla utrzymania w roztworze 100 mg, niezbędne jest 6 1 wody.
198 Zarys biofarmacji
Pozanaczyniowe podawanie Ukiw 199