M053

i

t

O

I'

Rys. 4.20. Zatrzymywanie swobodne - nomogram III do określenia przebytej drogi [187]

W czasie trwania próby mierzy się za pomocą sekundomierza czas, jaki upłynie od momentu przekazania telegrafem polecenia “stop” do momentu, w którym statek według wskn zań logu zmniejszy prędkość do PN, WN, BWN i w końcu zatrzyma się. Korzystając z prawej strony nomogramu na rys. 4.21, można określić długość dróg zatrzymywania statku dla wyżej określonych manewrów. Argumentami są prędkość początkowa v₀ w węzłach, czas manewru t w sekundach oraz wyporność D w tonach. Do nomogramu wchodzi się iloczynem prędkości i czasu, otrzymując dla odpowiedniej wyporności szukaną wielkość drogi d wył ażoną w metrach. Nomogram obejmuje drogę do 3000 m. Jeżeli obserwacja wskazuje drogę dłuższą, kalkulację należy wykonać etapowo.

W pierwszym etapie wchodzi się iloczynem prędkości początkowej i części całkowitego czasu trwania manewru. Po wykonaniu odczytu wielkości drogi należy, korzystając z lewej strony nomogramu, odczytać stosunek prędkości statku po upływie czasu przyjętego do tego etapu kalkulacji v_m do prędkości początkowej v₀. Prędkość końcową pierwszego etapu obliczeń należy przyjąć jako prędkość początkową etapu drugiego. Na statkach dużych można

D [tys. ton/    (I [_m]    /-> ftyS- ton/

I ł|tnik.ić się z koniecznością dzielenia kalkulacji na kilka etapów. Całkowita droga zatrzymy-

I w ii.....swobodnego jest sumą poszczególnych odcinków uzyskanych jako wyniki obliczeń

I Httpowych. Omawiany nomogram może być także zastosowany do określania czasu trwania I Miitncwru zatrzymywania swobodnego w oparciu o znaną wielkość prędkości początkowej I l długości drogi. Można użyć go także do wyznaczenia krzywych zmian prędkości i drogi I u limkcji czasu, w rodzaju tych, jakie przedstawiono na rys. 4.11.

|V»ykliul 4.7

Slnlck pod balastem, o wyporności 25 0001 zatrzymał się podczas prób w efekcie manewru “stop” I pi v prędkości początkowej 16,0 węzłów, po upływie 31 min . Określić długość drogi zatrzymywania. l‘o upływie pierwszych 9 min, czyli 540 s:

v₀ł = 16,0 • 540 = 8640 m

Według nomogramu na rys. 4.21 dla wyporności 25 000 t i iloczynu 8640 droga wynosi 2250 m, I u • •pulczynnik zmniejszenia prędkości równy jest 0,48. Prędkość przy końcu pierwszego etapu obli-I IMwdnwcgo wynosi więc v_m = 16 • 0,48 = 7,7 węzłów. Po upływie pozostałych 22 min, czyli 1320 s:

v_mt = 7,7 • 1320= 10 164 m

L NiMiiouram wskazuje drogę 2550 m.

t 'di uwiła długość drogi zatrzymywania wynosi więc:

2250+2550 = 4800 m = 2,6 mili morskiej.

I ibrlr specjalne [177]

W i clu określenia parametrów zatrzymywania swobodnego można posługiwać się tabelami •I" * pilnymi, wymienionymi w p. 4.2.3.

195