8
- stan powierzchni uzyskany przede wszystkim w wyniku nanoszenia na nią rozmaitych powłok.
U. TECHNOLOGIA MATERIAŁÓW W BUDOWIE MASZYN
Miejsce technologii materiałów w procesach wytwarzania maszyn schematycznie przedstawiono na rysunku 1.1. Procesy metalurgiczne, odlewnicze i obróbki plastycznej, a także niektóre procesy zaliczane do technologii maszyn, zgodne z definicją podaną na początku rozdziału, są objęte pojęciem technologii materiałów. Na rysunku 1.1 pominięto materiały pomocnicze, takie jak: materiały żużlo-twórcze, stopy wstępne, a także energię i jej nośniki. Dotyczy to również produktów ubocznych procesów technologicznych. Jak widać, elementy maszyn powstają w ciągu procesów, które można podzielić na trzy etapy, bez względu na to, czy części te wykonano z materiałów metalowych czy niemetalowych. Są to:
Rys. 1.1. Schematyczna kolejność procesów wytwarzania maszyn
- etap I wytwarzanie takich materiałów, jak metale i stopy w postaci wlewków lub gąsek, polimery, przędza itp. z kopalin lub surowców naturalnych;
- etap nwytwarzanie takich półwyrobów, jak wyroby hutnicze, odlewy, od-kuwki, półwyroby z polimerów, tarcica, tkaniny itp.;
- etap III wytwarzanie części maszyn metodami właściwymi dla technologii maszyn zestawionymi w tablicy 1.2, w której rozbudowana klasyfikacja procesów niekonwencjonalnych nie odzwierciedla ich znaczenia, ale wskazuje na ich różnorodność i kierunki rozwoju technologii maszyn.
Tablica 1.2
Procesy technologii maszyn
Rodzaj technologii |
Sposoby konwencjonalne |
Sposoby niekonwencjonalne | |
technologie formujące |
odlewanie obróbka plastyczna |
gięcie laserowe (Laser Bending) przestrzenne kształtowanie laserowe (Three Dimen- sional Laser Formnig) | |
Technologie kształtujące |
przez ubytek materiału |
cięcie gazowe skrawanie |
obróbka chemiczna (Chemical Machirting) obróbka elektrochemiczna (Elektro-Chemical Machining) obróbka elektroerozyjna (Elektro-Discharge Machining) obróbka laserowa (Laser Beam Machining) obróbka elektronowa (Elektron Beam Machining) obróbka plazmowa (Plasma Beam Machining) obróbka jonowa (Jon Beam Machining) obróbka udarowo-ścierna (UltraSonic Machining) obróbka strugą wodną (Walter Jel Machining) obróbka strugą wodno-Ściemą(Abrasive Jel Machining) |
przez przyrost materiału |
spawanie napawanie |
fotopolimeryzacja (stereo Photo Lithography) tenmopolimeryzacja (Stereo Thennal Lithography) selektywne spiekanie laserowe (Selective Laser Sintering) scalanie proszku strumieniem kropli spoiwa (Three Dimensional Priming) wytwarzanie przedmiotów warstwowych (Laminated Objects Manufacturing) wytwarzanie strumieniem balistycznych kropli materiału (Balistic Particie Manufacturing) | |
1 Technologie ulepszające |
na wskroś |
obróbka plastyczna obróbka cieplna | |
warstwy wierzchnie |
hartowanie powierzchniowe obróbka cieptno-chemiczna obróbka plastyczna |
obróbka skoncentrowanymi źródłami energii - bezprzetopieniowa - przetopieniowa | |
powłoki |
wytwarzanie pokryć klasycznych |
techniki PVD i CVD obróbka detonacyjna naparowywanie natapianie skoncentrowanymi źródłami energii |