metodykaK1

21.3 Instrukcja dla badającego

21.3.1    Zbieranie informacji

Pierwszy etap badań psychologicznych ma na celu zebranie wstępnych informacji obadanym, sprawdzenie jego tożsamości, ustalenie celu badania, wykonanie niezbędnych czynności porządkowo - administracyjnych (dokonanie odpowiednich wpisów do kartoteki badań, wypisanie Karty Badania itp.).

Po umieszczeniu badanego w sali badań (miejsce przy stoliku) kierowca dostaje do wypełnienia „Ankietę kierowcy pojazdu mechanicznego” zwaną dalej ,Ankietą”, Ankieta dotyczy informacji o danych personalnych kierowcy, przebiegu jego pracy zawodowej oraz o stanie zdrowia. Psycholog zapoznaje badanego z układem i ogólnie z treścią „Ankiety”. ,Ankieta” jest tak opracowana, że pytania znajdują się po lewej stronie arkusza a odpowiedzi po prawej stronie. Badany po dokładnym przeczytaniu pytań wypełnia ankietę. Wypełnienie .Ankiety” polega na:

1. wpisywaniu w miejsce kropek treści odpowiadającej stawianym pytaniom (jak np. przy pytaniach 1,2,3,4,5,6,7,8,10,11,12,13,14,15,16),

2.    podkreśleni u właściwej odpowiedzi spośród kilku będących do wyboru -np. w pytaniu 9. Wzór formularza .Ankiety” znajduje się w Aneksie.

21.3.2    Wywiad psychologiczny

Następnym etapem zbierania informacji o badanym jest wywiad psychologiczny przeprowadzany w celu dokładniejszego określenia sylwetki psychologicznej badanego. W zależności od specyfiki badania wywiad może przybierać różne formy. Może to być wywiad z bezpośrednim przełożonym kierowcy w miejscu pracy. Wówczas powinien zawierać informacje o umiejętności i technice prowadzenia pojazdu przez kierowcę, kulturze jazdy, zachowaniu się i radzeniu sobie w trudnych sytuacjach na drodze w spowodowanych i niezawinionych wypadkach.

Inną formą wywiadu jest rozmowa psychologa z badanym, dotycząca jego zainteresowań i zamiłowań, sposobów spędzania wolnego czasu, motywów postępowania, ważniejszych wydarzeń w życiu, sytuacji frustracyjnych, nałogów, przyzwyczajeń itp.

Podczas przeprowadzania wywiadu psycholog ma również możność obserwacji i poczynienia spostrzeżeń, dotyczących:

1.    wyglądu zewnętrznego badanego;

2.    łatwości i poprawności wypowiadania się;

3.    łatwości przypominania sobie dat i zdarzeń;

4.    pewności siebie;

5.    ogólnego sposobu zachowania się.

14t>

Anaiizę wyników obserwacji najłatwiej przeprowadzić, wykorzystując do tego celu arkusz obserwacyjny. Wzór arkusza obserwacyjnego znajduje się w Aneksie.

21.4    Instrukcja dla badanego

Szczegółowe instrukcje znajdują się w odpowiednich ankietach i arkuszach

21.5    Ocena I interpretacja wyników

Ocena i interpretacja rezultatów wywiadu i obserwacji jest bardzo wielostronna i trudno tu podawać dokładne wskazówki jak to zrobić. Interpretacja zależeć będzie od następujących czynników:

•    znaczenia procedury doboru metod badania szczególnie w przypadku trudnych zadań w życiu, stawianych przed kierowcą (np. kierowca karetki pogotowia, kierowca przewożący materiały niebezpieczne);

•    indywidualnego doświadczenia psychologa, który przeprowadza wywiad;

•    wyników osiągniętych przez badanego w trakcie badań.

Wydaje się, że najistotniejszym problemem dla psychologa jest umiejętność połączenia rezultatów uzyskanych w badaniach z informacjami uzyskanymi w wywiadzie oraz wyników obserwacji.

147