Edp = O popyt sztywny (zmiana csny (dochodów) nie powoduje żadnej reakcji popytu)
Edp < 1 mato elastyczny popyt w stosunku do zmian sen (dochodów)
Elastyczność dochodowa popytu Stosunek pomiędzy procentowązmianą wielkości popytu i procentową zmianą dochodu nazywamy elastyczności dochodową popytu. Elastyczność dochodową popytu można obliczyć na podstawie następującego wzoru:
Edy = AD/D : AY/Y
gdzie:,AD -zmiana popytu , AY-zmiana dochodu, Y-dochód. Wsp Ed mogą mieć różne znaki w zależności od rodzaju rozpatrywanych dóbr.
E<0 podrzędne E=0 obojętne E<1 normalne E>1 luksusowe Elastyczność mieszana: substytucyjna I komplementarna, czyli współczynnik wskazujący na reakcję wielkości popytu na dany towar w następstwie zmiany cen towaru substytucyjnego lub komplementarnego względem niego.
Edpm = ADa/Da : APb/Pb
gdzie: Da = popyt na dobro A, Pb = cena dobra B
E* substyt komplement E° niezależne
Cechy konsumenta
kompletno
A jest preferowane względem B APB B jest preferowane względem A BPA A jest obojętne względem B A B
zwrotne-jeśii konsument ma do wyboru dwa takie same koszyki czyliA=B pod każdym względem to wybór będzie mu obojętny, przechodnie-jeśli konsument preferuje A względem B i B względem C to A względem C: APB i BPC => A?C jeśli konsumentowi jest obojętne A czy B oraz B czy C, także A czy C: A'B i B!C=> A'C
ciągle-- jeśli koszyk A jest preferowany względem B, a koszyc C jest dostatecznie blisko B(8 jest granica C)to również A jest preferowany względem C: APB i C B=>APC nienasycenie-konsument ma dwa koszyki AiB tak ze X w A= X w B ale YA>YB. W takim przypadku konsument zawsze preferuje A względem B.(wiecej znaczy lepiej)
Użyteczność całkowita
- suma użyteczności konsumowanej ilości produktu lub usługi
- suma zadowolenia jaką daje konsumentowi posiadanie danego dobra
- satysfakcja czerpana z konsumpcji danej ilości dóbr
- rośnie wraz ze wzrostem konsumpcji 3ż do pełnego zaspokojenia potrzeby (im więcej konsument nabywa dóbr, tym więcej potrzeb zaspakaja za ich pomocą)
- dobro jest tym użyteczniejsze, im intensywniej zaspokaja określoną potrzebą
- w miarę zaspokajania potrzeb tracą one na intensywności
UC
Użyteczność krańcowa
- wyraża zadowolenia konsumenta ze zwiększenia (zmniejszenia) konsumpcji danego dobra o kolejną dodatkową jednostkę
- jest stosunkiem przyrostu użyteczności całkowitej do minimalnego przyrostu ilości konsumowanego dobra o jednostkę Miara, UK lub UM - jest przyrost zadowolenia (użyteczności), jaka powstaje w wyniku zwiększenia (zmniejszenia) spożycia debra o jednostkę
UM = AUC:AQi
Krzywa obojętności (poziomica użyteczności) określa wszystkie kombinacje dóbr i usług (koszyki rynkowe lub koszyki konsumpcyjne), które przynoszą taką samą satysfakcję konsumentowi, a więc dostarczają takiej samej użyteczności całkowitej Oznacza to, że dana krzywa obojętności charakteryzuje się statym poziomem zadowolenia. Przy założeniu danej użyteczności, koszyki mogą różnić się jedynie zmiennymi udziałami ilości wchodzących do niego dóbr.
Im dalej leżą krzywe obojętności od początku układu współrzędnych w stosunku do pozostałych, tym wyższą użyteczność całkowitą reprezentują. W związku z tym nie mogą się również przecinać. Linia ograniczenia budżetowego - to zbiór wszystkich kombinacji dóbr i usług, które konsument może kupić przy określonym dochodzie i danych cenach, przy założeniu, że konsument wydaje cały dochód.
Bezwzględną wartość nachylenia linii ograniczenia budżetowego wyraża się:
Optimum konsumenta - punkt, w którym konsument maksymalizując zadowolenie z konsumpcji znajduje się na najwyżej położonej z możliwych do osiągnięcia krzywej obojętności. Jest to punkt, w którym krzywa obojętności jest styczna do danej linii budżetowej. W punkcie styczności krzywej obojętności z daną linią budżetową relacja wielkości konsumpcji dóbr X i Y oznacza, że stopa, z którą konsument jest skłonny zastąpić ilość konsumowanego dobra X dobrem Y jest równa stopie, która umożliwia tę substytucję przy istniejących ograniczeniach budżetowych.
I prawo Gossena:
Prawo malejącej użyteczności krańcowej — w miarę wzrostu konsumpcji danego dobra, jego krańcowa użyteczność maleje.
II prawo Goss-na -EKWIMARGINAUZMU:
Konsument osiąga stan równowagi (maksymalnej satysfakcji w ramach dochodu, którym dysponuje), gdy w pełni wydatkując swój dochód uzyskuje z każdego dobra jednakową użyteczność krańcową w przeliczeniu na jedną jednostkę pieniężną.
“UxtX| _ MUV|Y) P P
x V
Krańcowa stopa substytucji (marginalna) Określana również jako marginalna stopa substytucji (z ang. marginal ratę cf substitution - MES). Pojęcie wprowadził J. R . Hicks’11. MRS wskazuje relacje, według których konsumenci zastępująjedno dobro na rzecz innego przy nie zmienionym poziomie użyteczności całkowitej.
Krańcowa stopa substytucji dobra X względem dobra Y, pokazuje
Proces gospodarowania, zorganizowana działalność ludzi zmierzająca do zaspokajania potrzeb. Obejmuje cztery fazy: produkcję, podział, wymianę (handel), konsumpcję. Proces gospodarowania charakteryzuje się ciągłością oraz społecznym charakterem - wymaga wzajemnej współpracy ludzi w realizacji każdej z tych faz. Przebieg procesu gospodarowania podlega reguiacji przez mechanizm rynkowy, pewien wpływ na niego ma także państwo (w gospodarce planowej jest to wpiyw decydujący).Ograniczoność zasobów Potrzeby ludzkie są nieograniczone. Głównym kreatorem potrzeb jest produkcja i związany z nią postęp naukowo-techniczny. Dzięki niej potrzeby mogą być zaspokajane w coraz większym stopniu. Jednak wraz z zaspokojeniem jednych potrzeb pojawiają się następne. Celem produkcji jest zaspokajanie rosnących i zmieniających się potrzeb społeczeństwa. Zasoby czynników produkcji są jednak ograniczone (np. czas, materiały, kapitaiJ.W związku z tym, Ze potrzeby są nieograniczone a z drugiej strony zasoby służące do ich zaspokojenia są ograniczone występuje zjawisko rzadkości. Koszt alternatywny to wartość najbardziej cennej, niewykorzystanej alternatywy. GRANICA MOŻLIWOŚCI PRODUKCYJNYCH Pokazuje różne kombinacje 2 dóbr, które mogą być wyprodukowane przy danych ilościach czynników produkcji. Wyprowadzana jest z krzywej kontraktu produkcji. Punkty na granicy mo2jiwośd produkcyjnych pokazują, efektywne poziomy produkcji obu dóbr. Model gospodarki rynkowej
Rynek to zespól warunków, które doprowadzają do kontakty między sprzedającymi a kupującymi w celu dokonania transakcji kupno-sprzedaż.
alkryterium podziału zasięg terytorialny:
*!oka!ny*regionalny‘krajowy*zagraniczny*międzynarodowy
‘światowy
bjkryterium podziału przedmiot transakcji:
* dóbr *usług"pracy* środków produkcji“finansowy (papiery wartościowe)
c) kryterium podziału skala wielkość transakcji:
* detaliczny* hurtowy
d) kryterium podziału stopień zaspokojenia potrzeb:
* konsumenta * producenta
Popyt (D) — relacja pomiędzy ceną(P) dobra/ usługi a taką jego ilością (Q) jaką kupujący chcą i mogą nabyć w określonym czasie, przy zależeniu niezmienności innych czynników. Popyt wyraża nie tyle ilość, ile zbiór ilości jakie byłoby kupowane przy różnych poziomach ceny.
Wielkość popytu - to ilość dobra/ usługi, którą kupujący nabędą w określonym catsie po danej cenie.
Czynniki pozacenowe wpływające na popyt:
- ceny dóbr pokrewnych (substytucyjnych i komplementarnych)
- dochody nabywców
- gusty i preferencje nabywców
- sezonowość dóbr
- reklama i informacja
- warunki demograficzne
Podaż (S)- relacja pomiędzy ceną(P) dobra/ usiugi a taką jego ilością (Q) jaką producenci są skłonni zaoferować do sprzedaży w określonym czasie przy założeniu niezmienności innych czynników. Okreśia 2biór ilości jakie producenci zaoferują, przy różnych cenach.
Wielkość podaży- ilość dobra/ usług którą producenci zaoferują, do sprzedaży w określonym czasie po danej cenie.
Czynniki pozacenowe wpływające na podaż:
- postęp techniczny
- koszty produkcji i ceny zasobów
- zmiany cen zasobów
- warunki naturalne
- eksport i import
- inwestycje
- zmiany cen dóbr pokrewnych używanych w produkcji
10. Prawo popytu Przy ceteris Paribus, W2rost ceny dobra / usługi powoduje spadek wielkości popytu na nie, 2aś spadek ceny wzrost wielkości popytu na nie. Graficznym wyrazem działania prawa popytu jest przesunięcie wzdiuź krzywej popytu w górę lub w dól Prawo podaży Przy ceteris Paribas, wzrost ceny dobra / usługi powoduje wzrost wielkości jego podaży, zaś spadek ceny, spadek 'wielkości jego podaży Graficznym wyrazem działania prawa podaży jest przesunięcie wzdłuż krzywej podaży w górę lub w dół Równowaga rynkowa-model statyczny Nie uwzględnia upływu czasu, a nabywcy i sprzedający zachowują się tak, jakby nie pamiętali przeszłości i nie przewidywali przyszłości. Każdy podmiot gospodarczy reaguje na cenę zgodnie z zasadą ograniczonej maksymalizacji korzyści. Zakłada się ponadto pełen i darmowy dostęp podmiotów gospodarczych do informacji rynkowych. Model dynamiczny - uwzględnia czynnik czasu, tłumaczy proces kształtowania się równowagi rynkowej poprzez wzajemne dostosowanie się wielkości popytu, wielkości podaży i ceny rynkowej. Model zakłada istnienie opóźnień czasowo - podaźowych.
Elastyczność cenowa popytu wskaźnik, który określa reakcję konsumentów na zmiany cen, nazywany jest elastycznością cenową popytu.
punktową (niewielką zmianę ceny)
Edp = AD/D : AP/P;
gdzie: D- popyt; P-cena; AD-zmiana popytu; AP-zmiana ceny.
łukową (dużą zmianę ceny)
Edp = (Du - Di)/(Do + Dr): (Po - Pi)/(Po + Pi)
gdzie: Qr- wielkość popytu przed zmianą; po zmianie ceny (Di);
Po - pierwotny poziom ceny; Pr - nowy poziom ceny
Wsp Ec popytu mają zawsze znak minus, ponieważ reakcja
popytu jest odwrotna do kierunku zmiany ceny. Elastyczność
cenowa popytu - wyraża stopień, w jakim nabywcy
poszczególnych dóbr reagują na zmiany cen.
Edp > 1 popyt elastyczny (reakcja popytu jest większa niż pierwotna zmiana ceny (dochodów))
Edp = 1 proporcjonalna zmiana popytu w stosunku do zmian cen (dochodów)
wieikość dobra Y, z którego konsument jest skionny zrezygnować, na rzecz zwiększenia konsumpcji dobra X o jednostkę, przy zachowaniu tego samego poziomu użyteczności całkowitej. Na podstawie definicji MRS jest wartością ujemną. W praktyce jednak wyraża się ją w wartościach bezwzględnych według poniższego wzoru:
£Qv
mrsx,y = \-zqz\
Efekt substytucyjny - spowodowany jest zmianą ceny jednego z dóbr należących do koszyka dóbr konsumenta i polega na dostosowaniu popytu do tej zmiany: konsumenci odchodzą od dobra X, którego względna cena wzrosła, zastępując je innymi dobrami, których cena w porównaniu do ceny dobra X pozostała stała lub spadła (D.Begg 2003, s. 148). Jest to tzw. zastępowanie jednego dobra drugim.
Efekt dochodowy - związany jest że wzrostem lub spadkiem dochodu. Wzrost / spadek ten może się wiązać zarówno ze zwykłym zmniejszeniem dochodu do dyspozycji, jak i ze wzrostem cen(y). Gdy rozważamy dobra zwykle (normalne), każdy spadek dochodu spowoduje spadek popytu na oba dobra. W przypadku dóbr niższego rzędu, efekt dochodowy daata w odwrotnym kierunku. Generalnie wzrost dochodu spowoduje wzrost ogólnego popytu zgłaszanego przez konsumenta, a spadek dochodu - spadek popytu.
Nadwyżka konsumenta - różnica pomiędzy kwotą jaką nabywca jest skłonny zapłacić za określoną ilość dobra, a kwotą jaka musi rzeczywiście zapłacić. Jest miarą korzyści czerpanej z konsumpcji danej ilości dobra.