modele

rodzaju prowadzonej działalności (nawet poziom wskaźników płynności, któ. re mają ustalone optymalne granice, również będzie uzależniony od branży w której działa firma). Również kompleksowa ocena podmiotów rynkowych za pomocą metod analizy wstępnej jest pracochłonna i zajmuje wiele czasu W wielu przypadkach nie daje gwarancji, że przedsiębiorstwo zostało zakwalifikowane do właściwej grupy: jednostek zbankrutowanych lub niezagrożonych upadłością. Powoduje to konieczność stosowania nowoczesnych modeli służących do badania zdolności podmiotów gospodarczych do kontynuowania działalności, opierających się na zaawansowanych metodach matematycz-no-statystycznych.

Już w' latach trzydziestych XX w. teoretycy i praktycy analizy finansowej zadawali sobie pytanie, które ze wskaźników najlepiej informują o zagrożeniu kontynuacji działania podmiotu. Próby rozw iązania tego problemu doprowadziły do powstania modeli służących do przewidywania upadłości przedsiębiorstw, składających się z kilku, starannie dobranych mierników.

6. Modele wykorzystywane do oceny kondycji

majątkowo-finansowej przedsiębiorstw i ich zdolności do kontynuowania działalności

Praktyka światowa wykształciła wiele modeli służących do prognozowania upadku firmy. Modele te można podzielić na dwie grupy:

-    jednozmienne (jednowymiarowe),

-    wielozmienne (wielowymiarowe).

Przedmiotem oceny w modelach jednowymiarowych są wybrane wskaźniki, charakteryzujące się dużą wartością diagnostyczną. Modele te powstały w wyniku połączenia tradycyjnej analizy wskaźnikowej z metodami statystycznymi. Doboru poszczególnych mierników dokonywano na podstawie badań empirycznych przeprowadzonych na grupie przedsiębiorstw. Obejmowała ona zarówno jednostki dobrze prosperujące, jak i zagrożone w największym stopniu bankructwem.

Cechą charakterystyczną modeli jednowymiarowych jest to, że przedsiębiorstwa są klasyfikowane jako upadłe bądź zdolne do kontynuowania działalności na podstawie indywidualnej interpretacji każdego ze wskaźników wchodzących w ich skład. Z tego powodu powielają one liczne niedoskonałości i ograniczenia analizy wskaźnikowej. Każdy miernik może dawać inny obraz kondycji jednostki i pozwala formułować odmienne prognozy dotyczą-ce jej przyszłości. Stanowi to duży problem i utrudnia badaczowi formułowanie prognoz dotyczących przew idywania zdolności jednostki do kontynuowania działalności. Brak możliwości formułowania jednoznacznych prognoz w sytuacji, gdy wskazania indywidualnych wskaźników są wzajemnie sprzeczne, to największy mankament modeli jednowymiarowych. Próby rozwiązania tego problemu zaowocowały powstaniem w latach sześćdziesiątych XX w^r. nowych, doskonalszych funkcji wielowymiarowych. Pozwalają one wydać jednoznaczną ocenę, co do zdolności do konty nuowania działalności przez przedsiębiorstwo.

6.1. Zastosowanie modeli jednowymiarowych w celu przewidywania zdolności podmiotów gospodarczych do kontynuowania działalności

Przedsiębiorstw a klasyfikow ane są jako upadłe bądź niezagrożone upadłością na podstaw ie wchodzących w skład modeli jednowymiarowych. Wartości tych w skaźników interpretowane są indyw idualnie. Gdy wartość jednego miernika jest prawidłowa, a inny wskazuje na trudności finansowe, utrudnia to ocenę standmgu finansowego firmy i stopnia zagrożenia bankructwem.

Najpopularniejszym przykładem metody jednozmiennej jest analiza wskaźników obliczonych na podstawie danych zawartych w sprawozdaniach finansowych jednostki. Analiza ta polega na porównywaniu bieżących wartości wskaźników finansowych z ich wartościami granicznymi (uznanymi za minimalne lub maksymalne z punktu w idzenia zdolności płatniczej przedsiębiorstwa) albo ze wskaźnikami z wcześniejszych okresów.

Model F. Patricka

Pierwsze badania sprawozdawczości finansowej w zakresie wypłacalności przedsiębiorstw z wykorzystaniem metod matematyczno-statystycznych przeprowadził w latach trzydziestych XX wieku P.J. Frilz Patrick. Analizując sprawozdania finansowe 19 niewypłacalnych przedsiębiorstw oraz 19 podmiotów zdolnych do kontynuowania działalności, zbadał przydatność wskaźników dla celów oceny stopnia zagrożenia firmy bankructwem. Wytypował dwa mierniki odgrywające najważniejszą rolę w klasyfikowaniu firm na zagrożone i niezagrożone utratą zdolności do kontynuow ania działalności, a mianow icie:

-    kapitał własny,

-    rentowność kapitału własnego.

Model W_> Beavera

W 1996 roku podobne badanie przeprowadził W.H. Beaver. Uwzględnił on w swoich badaniach większą liczbę podmiotów. Jego metoda opiera się na następujących założeniach (Stasicwski T.,1995, Nr 33, s. 160]: