New

Elekt

cieplarniany

Bawione, a powstały C0₂ jest wydzielany do atmosfery. Martwe rganizmy roślinne lub zwierzęce ulegają procesom rozkładu lub pwolnej mineralizacji, czyli przekształceniu w paliwa kopalne. Ustalony w przyrodzie stan równowagi dynamicznej między poszczególnymi formami występowania węgla może zostać zaburzony na skutek mmialności człowieka. Zwiększona emisja CO., do atmosfery związana ze -Tułaniem paliw kopalnych i przetwarzaniem wapieni, oraz praktycznie skontrolowane wycinanie lasów tropikalnych mogą przyczyniać się do ~rostu średniej zawartości tlenku węgla(IV) w atmosferze. Według jednej z teorii zwiększona zawartość CO, obok innych substancji obec-rjch w atmosferze może doprowadzić do wystąpienia tzw. efektu cieplar-rćanego. Polega on na zmniejszeniu ilości wypromieniowanego z powierzchni Ziemi ciepła dostarczanego wcześniej przez Słońce i wzroście średniej temperatury powierzchni Ziemi i jej atmosfery. Jest to równoznaczne z globalnymi zmianami klimatu, czego przejawem może być : oniżenie poziomu wód gruntowych, topnienie lodowców i zakłócenie sresów wegetacji roślin. Ciepło jest emitowane w przestrzeń kosmiczną, równie w postaci promieniowania podczerwonego. Promieniowanie to ."cst jednak silnie pochłaniane przez obecne w atmosferze Ziemi cząstecz*

I ki wieloatomowe. Jest ich około 30 i są to tzw. gazy cieplarniane, m.in.: C0₂, CHj, H.,0, O_a, NH₃, tlenki azotu i freony. Wśród wymienionych gazów tlenek węgla(IV) cechuje nąjmniejsza zdolność do pochłaniania cienia. jednak jego udział w efekcie cieplarnianym jest nąjwiększy (50%) ze szględu na największą zawartość tlenku w atmosferze. Zawartość innych gazów wynosi na przykład: CH. - 18%, ozon - 12%, tlenki azotu - 0%. Wyniki najnowszych badań wskazują, że podawana zawartość tlenku wę-da(IV) i przewidywany na tej podstawie wzrost temperatury atmosfery Ziemi są zawyżone. Nic pozwala to jednak lekceważyć tego problemu, - ręcz przeciwnie - należy prowadzić działalność gospodarczą w taki sposób, by możliwie najbardziej ograniczyć emisję gazów cieplarnianych.

Pierwiastki - węglowe©

Pierwiastek węgiel występuje w kilku odmianach alotropowych: diament, grafit, fullereny i karbin (pojęcie alotropii omówiono w rozdziale III, w części I podręcznika). Najtrwalszą termodynamicznie odmianą węgla jest grafit. Dawniej sądzono, że sadza i węgiel aktywny to także odmiany alotropowe węgla. Obecnie wiemy, że są one zbudowane z drobno-krystalicznego grafitu. Fullereny, których nazwa pochodzi od nazwiska Richarda Fullera, amerykańskiego architekta, wynalazcy kopuł, przypominających układem wiązań cząsteczki fullerenów, otrzymano w 1985 r. Fullereny syntezuje się w laboratorium przez odparowanie grafitu laserem lub w luku elektrycznym i powolną kondensację par węgla w atmosferze gazu obojętnego (np. helu). W 1991 roku otrzymano nanorurki ang. nanotubes) - struktur}' pośrednie pomiędzy grafitem i fullerenami. Są to obustronnie zamknięte rurki zbudowane głównie z sześcioczlono-wych pierścieni atomów węgla (zwinięte warstwy grafituj.

233