Obraz2(1)

źródeł historycznych; analizowano różnice między J szczególnymi autorami; uznano ze interpretacja ;_ie od\volvwać do żywego kontekstu historyczne- ,® poszczególne teksty reprezentowały. Ta ewolucj 5 interpretacji teologicznej do historycznej nie oz_n;, • ,u jednak. jak zauważa Gadamer, uwolnienia interpr,._lilcji od założeń, lecz jedynie ponowną ich zmianę. Założenie o jedności Pisma Św. zastąpiono założeniem o j.-d . A historii: ..Kontekst historyczny, w odniesieniu do i rego poszczególne przedmioty badań historyc/m.-eh i duże i małe. ujawniają swe znaczenie, sam stano-,. ...j I łość, w której kategoriach poszczególne przedrą _y j mogą być w pełni rozumiane i która z kolei jest n>z_U-1 miana w kategoriach tych poszczególnych :    _y 1

Historia jest więc jakby wielką ciemną księgą, •;■> , I wym dziełem ludzkiego ducha, pisaną w językach przeszłości, której tekst musimy próbować zrozum ; • I

Przejście od interpretacji dogmatycznej do ]    >. 1

rycznej nie uwolniło wprawdzie hermeneutyki od -a-1 łożeń, doprowadziło jednak do przezwyciężenia n v między interpretacją tekstów świętych i świerk ż. Hermeneutyka przestała być techniką czy sztuką im, -pretacji określonych tekstów; tym samym wyłonił -:ą problem henneneutyczny wspólny dla wszystkich terpretacji, niezależnie od tego, jakie teksty stanów ich przedmiot.

Tym. który sformułował problem hermeneutyc w sposób uniwersalny, byl Schleiermacher. Glosii że potrzeba interpretacji pojawia się wówczas, tekst nie od razu jest jasny, tj. wszędzie tam. gd-lstmeje możliwość nieporozumienia. Schleiemi.u w ^problemy interpretacyjne nastręczają tylko teksty w językach obcych i _nie tylko teksty -hnLTJ, ^mow;^one-.Możliwość nieporozumień

wS uniwersalna, jest doświadczeniem obc W tym nowym, uniwersalnym sensie obcość - moż. wosc nieporozumienia - związana jest z indvw du , noscią drugiej osoby. Przedmiotem rozumienia S n tylko obiektywne znaczenie słów, lecz i inm -j , autora, której tekst jest wyrazem. ^lnd5™dualno

’ H.-G. Gadamer, Trutft and Mct/iod..., ,, ₁₅₆

_er podobnie jak później Ricoeur. za główny ^G 4 Schleiermachera w historie; hermeneutyki uwa-"^,kl8dobok uniwersalizacji problemu hermeneutyczne-! ta " jego interpretację psychologiczna, która wpły-S° Diltheya. Polegała ona na ..wejściu w umysł tora poznaniu ..wewnętrznego początku kompozycji j^Ue!a 'odtworzeniu aktu twórczego".² Tworzenie tekstu ^dzlt bówiem aktem swobodnej ekspresji indywidualne-jj* bytu, rozumienie zaś rekonstrukcją tego aktu, promem paralelnym do procesu twórczego. Możliwość interpretacji, wczucia się w inną osobę, zasadza się na tym, że każda indywidualność jest przejawem uniwersalnego życia. Takie postawienie sprawy włącza Schleiermachera w tradycję hermeneutyczną. dla której istotnym składnikiem rozumienia jest to. że znaczenie części rozpoznaje się zawsze tylko przez I włączenie jej w kontekst, a ostatecznie w pewną całość. W konsekwencji rozumienie staje się procesem kołowym, jego istotą jest ruch od części do całości i vice versa.

Interpretacja ta była interpretacją psychologiczną, ponieważ główny problem stanowiło dla Schleierma-chera nie przezwyciężenie dystansu czasowego, historycznego, między tekstem a interpretatorem, lecz przezwyciężenie obcości dzielącej dwie jednostki ludzkie. A także dlatego, że interpretujący miał się wczuć nie w sytuację pierwotnego odbiorcy, do którego tekst był skierowany, lecz w sytuację jego autora. Innymi słowy, jak określa to Gadamer, Schleiermacher ujmował tekst nie w jego roszczeniu do prawdy, lecz jako ekspresję jego autora. Schleiermachera interesowało nie to, o czym tekst mówi, lecz kto się przez tekst wyraża.

Sam Gadamer nie zaakceptował żadnej z tych tez Schleiermachera. Stanowisko Schleiermachera jest jednak w jego rozważaniach nie tyle przedmiotem odrębnej krytyki, ile jednym ze źródeł hermeneutyki romantycznej, zwłaszcza zaś Diltheyowskiej. Hermeneutykę Schleiermachera dzieliła jeszcze znaczna odległość od interpretacji historycznej, która mogłaby

—_

³ Tamże, s. 164.

139