Obraz
9

=c

ti

i i i i i i    i i i 1₁1 i • i i i i i i

Na jMulslawic zawartości siarki w glebie wylicza się dawkę wapna nawozowego. Wynosi ona zwykle KO 100 l/ha. |M>lowę lej dawki wysiewa sic na powierzchnię ■ dokładnie miesza glebę kilkakrotnie (3-5 laz.y) do głębokości 15 cm. używając ilebogryzarki. Następnie wykonuje się otkę do głębokości 25 30 cm i wysiewa drugą część dawki wapna, stosując glebogryzarkę jak poprzednio. Po kilkunastu dniach należy wysiać rośliny, których wschody i przebieg wegetacji określają wyniki . ujmowania. Jeśli gleba będzie pokryta zdrowa i zwarta roślinnością, to po wierze h-■ C terenu należy uważać za dobrze zneutralizowana Jeśli gleba Iłędzic całkowicie ,dź częściowo pozbawiona roślinności. to powierzchnię należy uważać za niedostatecznie zneutralizowana-

Powierzchnie zasiarczone należy neutralizować aż do skutku, stad też w niektó rsch przypadkach dawki wapna na tych terenach sięgają nawet 2(M) t/lia CnCOj.

W strefach ochronnych zasiarczenie jest znacznie mniejsze niż na polach rnic/.ych. Jest ono leż mniej zróżnicowane przestrzennie. Wyróżnia się lam jednak obszary stale zapylane oraz obszary tylko przejściowo zapylane siarka.

Znacznie trudniej jest |)rzcprowadzić rekultywację gleb na obszarach znajdują* „*\di się w zasięgu stałego zapylenia. n|>. w zasięgu trwałych składowisk siarki. Stałej pokrywanie gleby przez pyl siatkowy powoduje systematyczne zakwaszenie war-,-uy powierzchniowej, dzialojac ujemnie na rozwój roślin, zwłaszcza na kiełkowa ic nasion

Pylenie siatki zależy od wielu czynników: wielkości produkcji, inmspoitu. /ebiegu pogody, kierunku wiatru itp Stad też koszty rekultywacji związane su i u iclko.ściudawck wapna potrzebnego do neutralizacji; w lalach siedemdziesiątych K-ztallowaly się one różnic, zależnie <kI zastosowanej dawki wapna:

50 t/lia - około 23 tys. zl (230 lJSD).

I(K) l/ha - około 33 tys. zl (330 USD).

Powyższe koszty dotyczą tylko stref ochronnych o zakończonym wpływie ensywnego zasiarczenia (Leknn i Siemion 1975).

Na polach |X)górniczych koszt rekultywacji jest znacznie wyższy, ponieważ . sujc się tam wyższe dawki wapna oraz dochodzą do tego nakłady na oczyszczenie ; la /. pozostałości pokopalnianych (j*> demontażu urządzeń). Przy zastosowaniu ;<>■) t/h;i wapn i w dawce koszty rekultywacji I ha w kitach siedemdziesiątych ' as niosły około *12 -15 tys. zł.

W roku 2(XX) ogólna powierzchnia górnictwa odkrywkowego (wliczając ko|>al-ic Piaseczno i Machów oraz kompleks przemysłowy Machów) obejmie około .1 >»X> lia. Natomiast |K>wicrzcłmia ogólna kopalnictwa otworowego (kopalnia Jc/iór-. i Grzybów) obejmie około 5 l(K) ha. Czyli razem |>owierzchnia zajętych terenów

i obiektów eksploatacji siarki wyniesie w roku 2(XX) około 10 tys. ha. Ujemny wpływ siarki na środowisko przyrodnicze będzie więc wzrastał w miarę rozwoju górnictwa siarki.

Eksploatacja siarki metodą podziemnego wytopu prowadzi do rozległych zmian w prolilnch glebowych w wyniku deformacji i przekształceń gcomechanicz-nycli. Towarzyszą temu również przekształcenia chemiczne, spowodowane silnym zasiarczeniem przez wypływ siarki oraz zmincniiizowanych wód na powierzchnię.I

Zdegradowane tereny po obiektach, w których siarka była eksploatowana metoda podziemnego wytopu, stanowią niezwykle Imdny problem dla prowadzenia rekultywacji Hiak jest dotąd właściwej metody rekultywacji dającej się zastosować na skalę przemysłową. Prace rekultywacyjne na terenach objętych podziemnym wytapianiem siaiki dotyczą tylko strefy ochronnej |x5l eksploatowanych oraz terenów wokół składowisk siarki (Krzaklewski 1990).

Duży i różnorodny zasięg oddziaływania emisji siatki, tak toksycznej i uciążliwej dla środowiska przyrodniczego, przemawia za kompleksowym rozwiązaniem zagadnień ochrony środowiska na całym obszarze wpływu górnictwa i przemysłu siarkowego. Obszary te należy przywrócić rolnictwu, ponieważ zakres możliwości dobom roślin rolniczych na tego typu obszary jest szerszy niż w leśnictwie. Również szerszy jest wachlarz zabiegów przeciwdziałających zanieczyszczeniu. Do zabiegów takich należą m in.: użyźnianie gleb. profilaktyczne wapnowanie, regulacja stosunków powietrzno-wodnych, zabiegi agrotechniczne, jak głęboka orka itp. Ponadto rośliny jkiIowc mające krótką wegetację są mniej narażone na oddziaływa me zanieczyszczeń niż wieloletnie rośliny drzewiaste (l.ckan i Siemion 1975).

/. dotychczasowych badań wynika, że na gruntach po eksploatacji siaiki dobra • osły; z traw kupkówka pospolita (Dactylis yb/meroto), z roślin motylkowatycł nostrzyk biały (Mtlilołus ulhns) i łubin żółty (Lu/iinus luieiis). Wysokie plon; uzyskano również uprawiając. rzc|>ak ozimy (do 3.5 l z ba), kukurydzę (5,0 t z ha oi..z inne rośliny zbożowe, dające niekiedy plony do 4.5 t z. hektara. Jako nie przy datne do uprawy na tych terenach okazały się jedynie gryka i słonecznik (Lęka i Siemion 1975).

W |xx.zntkowych okresach rekultywacji terenów siarkonośnych sadzono tak/ drzewa. Spośród drzew największą przydatność i przyrost wykazały: olsza czam i szara (Afiuis _sInii,,osa i Aneonu), robinia akacjowa (Robiniapsauhuocio), (ojk» (Po/hiIiik hyhrhlu i P. robu.ua). li|>a diobnolislna (Tilin eon hu a), osika (Po/mli Urnwln) i dąb czerwony (Quercus rubra). Jak już podkreślono, drzewa jodru w większym stopniu reagują na emitowane pyły siarki z istniejącego w pobli* juzem) siu kwasu siarkowego i składowisk siaiki niż rośliny |>olowo. Konieczne je jednak częste ich wykorzystanie |>rzy rekultywacji w celu zapobieżenia erozji.