Obraz4 2

wywołująca trudną sytuację życiową, wpływa ona jedynie na wybór odpowiedniego rodzaju świadczenia. System ubezpieczeń społecznych oparty jest na kilku powiązanych ze sobą elementach, które nie występują w pomocy społecznej. Są nimi: zdarzenie losowe, składka i gwarancja wypłaty świadczenia. Cechą charakterystyczną tego systemu są również trójstronne stosunki prawne łączące ubezpieczonego, ubezpieczającego i ubezpieczyciela (stosunek może być dwustronny w⁷ przypadku tożsamości dwóch pierwszych podmiotów'). Występuje tu zawsze podmiot zarządzający określonym funduszem, do którego wypływają składki i z którego wypłacane są świadczenia (np. ZUS, KRUS). Kolejne różnice polegają na tym, że ubezpieczenia chronią interesy ekonomiczne człowieka, a pomoc społeczna dodatkowo zajmuje się ochroną sfery niematerialnej, głównie więzi rodzinnych i społecznych.

Wiele różnic dotyczy samych świadczeń. Na wstępie należy zaznaczyć, że ochrona ubezpieczeniowa znajduje zastosowanie niezależnie od tego, czy danemu podmiotowi przysługują świadczenia z innych tytułów'. Nie ma też znaczenia sytuacja materialna świadczeniobiorcy oraz możliwość samodzielnego przezwyciężenia trudności. Tymczasem w pomocy społecznej czynniki te brane są pod uwagę i mogą być powodem odmowy przyznania świadczenia. Oczywiste jest zróżnicowanie rodzajów świadczeń, a także okresu ich przyznawania. Cechą charakterystyczną świadczeń z pomocy społecznej jest ich okresowość, zwykle mają one charakter przejściowy, krótkoterminowy. Cechy te występują również w wypadku ubezpieczeń, jednakże duża ilość świadczeń ma tu charakter długookresowy i bezterminowy (emerytury). Za--adniczo świadczenia z ubezpieczeń społecznych mają wyższą wartość niż -wiadczenia z pomocy społecznej. Warto raz jeszcze podkreślić, że świadczenia ubezpieczeniowe należą się z tytułu w'kładu pracy (wysokości składki okresu jej opłacania), zaś świadczenia pomocowe nie są związane z pracą, :ecz przysługują z tytułu obowiązków' opiekuńczych obciążających lokalne organy administracji. Podkreśla to bezekwiwalentność pomocy społecznej*, czego nie można powiedzieć o świadczeniach ubezpieczeniowych, których wzajemność wyraża się w opłacaniu składki. Przyznanie świadczenia z pomocy społecznej zależy od określonych wymagań stawianych beneficjentowi i ma -kutek jedynie w przyszłości, natomiast w ubezpieczeniach świadczenia są uzależnione od uiszczania składek w przeszłości. Ponadto świadczenia z pomocy społecznej odznaczają się dużą elastycznością, dostosowywane są do mdywidualnych przypadków', a ich przyznawanie opiera się w dużej mierze ■ a uznaniowości. Ubezpieczenia natomiast operują schematami, uwzględnianymi pewne typy sytuacji, bez możliwości różnicowania w zależności od onkretnych potrzeb. Toteż decyzje przyznające te świadczenia często mają marakter zwńązany, a same świadczenia charakteryzuje roszczeniowość.

Powyższa analiza wskazuje na wiele różnic między ubezpieczeniami -polecznymi i pomocą społeczną. Jest ich znacznie więcej niż podobieństw, co uniemożliwia zaliczenie pomocy do systemu ubezpieczeń społecznych.