Obraz9 4

30 Poziomy diagnostyczne gleb mineralnych. Definicje

przeważają ilościowo nad tlenkami glinu. Stopień scementowania ziaren piasku półtoratlenkami i próchnicą (stopień orsztynizacji) jest nierzadko bardzo znaczny. Duże ilości tlenków żelaza pochodzą częściowo z poziomów nadległych, skąd wypłukiwane są przez infiltrujące wody opadowe, częściowo osadzają się z wody gruntowej w strefie wahań jej zwierciadła i zmiennych potencjałów oksydacyjno-redukcyjnych.

Poziom piacie (gr. plax — płaski kamień, cienka scementowana warstwa)

Poziom piacie jest czarną do ciemnoczerwonej warstewką scementowaną tlenkami żelaza lub tlenkami żelaza i manganu, a także przez kompleksy żelazisto-próchniczne. Miąższość tej warstewki waha się od 2 do 10 mm; rzadko ma ona grubość 1 mm lub 20 do 40 mm. Występowanie tego poziomu wiąże się z warstwowaniem materiału macierzystego. Tworzy on warstewki w przybliżeniu równoległe do powierzchni gleby w obrębie wierzchnich 50 cm. Są to przeważnie warstwy Faliste, niekiedy konwolucyjne. Występuje on zawsze jako pojedyncza warstwa, chociaż może rozdzielać się na kilka warstw. Poziom ten stanowi przegrodę dla przesiąkającej wody i penetracji w głąb korzeni roślin.

Warstwy scementowane przez żelazo mają barwę intensywnie brunatną do ciemnoczerwonobrunatnej, scementowane zaś żelazem i manganem lub przez kompleksy żelazisto-organiczne — mają barwę czarną do czerwonoczarnej. Pojedynczy poziom może składać się z dwu lub więcej warstw scementowa-nych przez różne związki. Kompleksy żelazisto-próchniczne zwykle cementują ten poziom w wierzchnich partiach.

Geneza tego poziomu nie jest wyjaśniona. Występuje on od strefy tropikalnej do tundry, tworzy się w piaskach i w utworach ilastych, ale zawsze w klimacie wilgotnym. Bardzo często tworzy się on w glebach mineralnych u podnóży kopulastych wysokich torfowisk. Identyfikacja tego poziomu zwykle nie nastręcza kłopotów. Scementowana warstwa bowiem silnie odcina się od reszty materiału mineralnego i występuje zawsze płytko. Analizy wykazały, że warstwy te zawierają 1 — 10% i więcej węgla organicznego. Zawartość materii organicznej i położenie warstwy w profilu łatwo odróżnia ją od rudy łąkowej lub warstewek żelazistych. pozostających w obrębie kapilarnego wznoszenia się wód gruntowych lub ich poziomego przepływu.

Poziom fragilic (lac. fragilis — łamliwy, kruchy)

Jest to poziom stwardniały, o dużym zagęszczeniu materiału glebowego. Tworzy się on w glebach gliniastych, rzadziej piaszczystych. Może, lecz nie musi, zalegać bezpośrednio pod poziomem cambic, spodic, argillic lub albie. Ma dużą gęstość objętościową. W stanie suchym jest scementowany i twardy, a w stanie wilgotnym wykazuje średnią lub słabą kruchość. Pod naciskiem rozpada się na bryły nie ulegające deformacjom. Wykazuje zwykle plamy oglejenia i bardzo niską przepuszczalność. W poziomie tym można obserwować pionowe, nieregularne, wybielone płaszczyzny, które rozdzielają materiał na grube lub