Obraz9

miel-ę (przed spógłoską metateza, przed samogłoską wtórny podział wyrazu na sylaby: *mer-ę ^ *me-lę).

§ 51. Chronologia zjawiska. Rozmaita realizacja prasłowiańskich połączeń tort, tolt, tert, telt w różnych słowiańskich grupach językowych przemawia za tym, że metateza w grupie zachodniosłowiańskiej, metateza ze wzdłużeniem samogłoski w grupie południowosłowiańskiej ::az pełnogłos w grupie wschodniosłowiańskiej dokonały się już po rozpadzie wspólnoty prasłowiańskiej na trzy zespoły językowe: zachodni, wschodni i południowy.

O tym, że zjawisko to było żywe jeszcze na przełomie VIII i IX w. zzoże świadczyć polski wyraz król, ros. koróT, cz., bułg. kral pocho-izący od imienia Karola Wielkiego (zmarł w 814 r. n.e.). Niemieckie }lzrl zostało przejęte przez Słowian jako ps. *korlb (ie. a ^ ps. o; por. • 20.9), które w różnych językach słowiańskich rozwinęło się zgodnie z rozwojem ps. grupy *tort.

Literatura:

KIGr: Rozdz. Fonetyka, § 38—41.

I Kon: s. 78—81.

: Kur: Cz. II. Rozdz. I, § 2, s. 64—67.

-    Rosp: Cz. I, § 52—57.

: Słoński: § 43,44.

: Stieber: § 74—77.

Wieez: § 8.

Zmiany samogłosek pod wpływem spółgłosek półotwartych

§ 52. Wpływ spółgłosek półotwartych na poprzedzające samogłoski. Spógłoski półotwarte r, r, i, l, m, m, n, ń powodowały obniżenie lub podwyższenie artykulacj i poprzedzaj ących samogłosek.

1) Spółgłoski półotwarte ustne r, r, ł, l powodowały obniżenie artykulacji poprzedzających samogłosek, w wyniku którego: a) ir, yr ^ er

Samogłoski wysokie i, y pod wpływem następującej spółgłoski z żlotwartej r obniżyły swąartykulację przechodząc wśrednie

-    Obniżenie to zostało przeprowadzone konsekwentnie w języku : gólnopolskim. Uległo mu prawie każde połączenie ir, yr bez względu zz to, czy kontynuowało ps. *ir, *yr, czy też pochodziło z rozwoju ps.*r

Z3r. § 56.2), np.: ps, *sekyra ^ poi. siekyra ^ siekira ^ siekiera, ps. *::rota ^ poi. sirota ^ sierota, ps. *syrb ^ poi. syr ^ ser (wszędzie

1

%

1