Obraz2

-0.

. współczesny

W M Lp. deklinacji żeńskiej występują dzś trzy końcówki: -a, -i,

a)    Końcówki -a, -i mają tzw. rzeczowniki samogłoskowe. Są to dawne tematy na -a- // -ja-, np.: głowa, niania, szyja, woda, gospodyni, pani.

b)    Końcówkę -0 mają tzw. rzeczowniki spółgłoskowe. Są to dawne tematy na -i-, -er-, -u- i niektóre na -ja-, np.: miłość, mysz, noc, radość, macierz, marchew, pogoń.

§ 120. Dopełniacz liczby pojedynczej.

1) Stan wyjściowy

Deklinacja	Końcówka	Przykłady
-a-	-y	żen-y, ręk-y
-ja-	-e	duś-e, gospodyn-e
-i-	-i	kost-i
-er-	-c	mater-e
-u-	-e	svekn>v-e, xorQgi>v-e

2) Zmiany na gruncie polskim

Do dnia dzisiejszego zachowały końcówki odziedziczone:

a)    rzeczowniki twardotematowe (tzn. dawne tematy na -a-), np.: głowy, ręki, wody,

b)    rzeczowniki miękkotematowe spółgłoskowe (dawne tematy na -i-), np.: dłoni, kości, nocy, radości.

Do końca XVII w. miały końcówki odziedziczone:

a)    rzeczowniki miękkotematowe samogłoskowe (dawne tematy na -ja-), np.: dusze, piecze, świece, źrenice,

b)    rzeczowniki miękkotematowe spółgłoskowe (dawne tematy na -er-, -u-), np.: cerekwie, krwie, macierze.

W rzeczownikach obu tych grup równolegle pojawiała się końcówka -ej z deklinacji złożonej przymiotników (por. § 146.2), np.: paniej, rękojmiej, rolej, sędziej, wołej.

Od XVIII w. wszystkie rzeczowniki miękkotematowe przybierają końcówkę-z (f/-y po funkcjonalnie miękkich) z dawnych tematów na -i-, np.: duszy, krwi, pani, woli.

104