Obraz5 3

cd. tab. 6.6

cd. tab. 6.6

Cechy tętna	Charakterystyka tętna prawidłowego
Napięcie (siła) tętna	Dobr/e wypełnione, dobrze napięte
Rytm (miarowość) tętna	Miarowe — zgodne z cyklem pracy serca (zwalnianie i przyspieszanie podczas oddychania — tzw. nicmia-rowuść oddechowa)

Odchylenia chorobowe

•    Nitkowate, miękkie, słabo napite, ledwo wyczuwalne, nicwyczu. walne, np. przy spadku cenienia tętniczego krwi

•    Twarde, drutowate, silnie napię. ■ te. np. w miażdżycy

Nicmiarowość:

•    wypadanie tętna

•    nicmiarowość całkowita

•    skurcze dodatkowe

•    częstoskurcz napadowy

Zapamiętaj:

Wysokość ciśnienia zależy od:

•    siły skurczowej serca,

•    objętości krwi znajdującej się w naczyniach,

•    oporów, jakie stwarzają naczynia.

Tabela 6.7. Klasyfikacja ciśnienia tętniczego krwi (mm Hg)

Ciśnienie skurczowe	Ciśnienie rozkurczowe	Kategoria
< 120	Wartości prawidłowe <80	ciśnienie optymalne
120-129	80-84	ciśnienie prawidłowe
130-139	85-89	ciśnienie wysokie prawidłowe
140-159	Nadciśnienie tętnicze 90-99	stopień 1 — łagodne
160-179	100-109	stopień 2 — umiarkowane i
> 180	> 110	stopień 3 —ciężkie

Ciśnienie oznacza się w milimetrach słupa rtęci (mm Hg) lub kilopaskalach (kPa). 7,5 mm Hg = 1,0 kPa.

Obrzęki

Obrzęk to nadmierne gromadzenie się płynu w tkankach.

Obrzęki pochodzenia sercowego (zastoinowe) są spowodowane niewydolno* ścią krążenia (serca). Mogą dotyczyć krążenia płucnego (obrzęk płuc) łub krążenia systemowego (obrzęki w przewlekłej niewydolności prawej komory).

Mogą być utajone (bez objawów klinicznych, a tylko ze zwiększającą się masą ciała) lub jawne.

Obrzęki pochodzenia sercowego umiejscawiają się najczęściej w najniżej żonych częściach ciała (stopy, kostki. ptKludzia). W nasilonej niewydolności krązc*

302

oia pojawiają się na udach, brzuchu, dolnych częściach klatki piersiowej, okolicy "ędzwiowo-krzyżowej.

^V Mogą towarzyszyć im przesięki do jam ciała: opłucnej, osierdziowej, otrzewnej.

Ból w klatce piersiowej

Ból wieńcowy najczęściej umiejscawia się za mostkiem, ma charakter bólu rozpierającego, piekącego lub dławiącego. Promieniuje wzdłuż lewej kończyny górnej. do palców . Pojawia się nagle, najczęściej w czasie wysiłku, zmusza chorego do przerwania wykonywanej czynności. Ustępuje po odpoczynku. Charakterystyczny dla dusznicy bolesnej.

Ból zawałowy to silny ból umiejscowiony za mostkiem, rozpierający, piekący, promieniujący do lewego barku, lewej kończyny i żuchwy. Nie ustępuje po odpoczynku.

6.4.1.3

Termoregulacja

Warunkiem prawidłowych czynności ustroju człowieka jest utrzymanie stałej temperatury środowiska wewnętrznego. Jest to możliwe dzięki mechanizmom ter-moregulacyjnym, które dostosowują ilość ciepła usuwanego z ustroju i wytwarzanego w ustroju do potrzeb bilansu cieplnego.

Dominującymi ogniwem mechanizmu termorcgulacji jest ośrodek tcrmoregula-cji znajdujący się w ośrodkowym układzie nerwowym w podwzgórzu. Integralność tego oŚTodka jest warunkiem utrzymania homeostazy cieplnej.

Prawidłowa temperatura u człowieka zdrowego wynosi 36-37°C (mierzona w odbycie o 0,5°C wyższa niż pod pachą, mierzona w jamie ustnej o 0,3°C wyższa niż pod pachą). Temperatura ciała człowieka w ciągu doby może ulegać cyklicznym wahaniom wynoszącym od 0,5 do 1°C. Najniższa jest w czasie snu, we wczesnych godzinach rannych, najwyższa we wczesnych godzinach wieczornych. U kobiet temperatura zmienia się w zależności od okresu cyklu jajnikowego — podwyższa się mniej więcej o 0,5°C w czasie owulacji i utrzymuje na podwyższonym poziomie przez drugą połowę cyklu.

Wytwarzanie depta w organizmie zależy od:

•    podstawowej przemiany materii,

•    pracy mięśni szkieletowych w czasie poruszania się,

•    czynności przewodu pokarmowego związanej z trawieniem i wchłanianiem pokarmów.

Nadmiar ciepła wytworzonego w- organizmie odprowadzany jest na zewnątrz F^cz skórę, układ oddechowy, przewód pokarmowy (oddechy przyspieszone, rozszerzone naczynia, pocenie się). Niedobór ciepła w organizmie uruchamia fłzjolo-mechanizmy zwiększające jego wytwarzanie (zwężenie naczyń, ograniczone wydalanie potu. przyspieszenie procesów spalania w mięśniach, dreszcze).

303