Obraz94

-\ oto Jwa przykłady z.kkm testów vch. Kulających opanowanie wiadomości. zaczerpnięte z zestawu International Assoeiatton tor the Evaluation of Educational Achicvement (1EA), pr/c-tnarzoocgo dla populacji maturzystów:

Zadanie 4. Który i podanych niżej punktów najlepiej odpowiada na pytanie: ..co to jest naukowy eksperyment?"

A.    Pomiary wykonywane dla znalezienia wartości stałej fizycznej.

B.    Obserwacje c/>nk»ne po to. by zdobyć więcej informacji o zjawiskach zachodzących w przyrodzie.

C.    Obserwacje wy kony w .mc w kontrolowanych warunkach dla sprawdzenia pewnych hipotez.

D.    Badania przeprtm adA>ne naukow y mi przyrządami dla sprawdzenia praw przyrody.

E.    Pomiary wykonywane w określonych warunkach dla potwierdzenia niepewnych informacji.

W zadaniu tym. badającym znajomość metodologii, odpowiedź. C. choć prawidłowa, rzadko była wybierana przez naszych maturzystów. Jak się okazało, w nauczaniu przyrodoznawstwa kładzie się w naszych liceach zbyt mały nacisk na zagadnienia metodologiczne.

Zadanie 2. Niżej podane są nazwy okresów geologicznych od najmłodszego do najstarszego. Który z okresów geologicznych nic jest umieszczony na swoim miejscu?

A.    Okres kredowy.

B.    Okres jurajski.

C.    Okres permski.

D.    Okres kartooński.

£. Okres triasowy.

Wiadomości mają w tym zadaniu charakter szerokich uogólnień, przy czym odpowiedź /•' jest prawidłow-a. podczas gdy odpowiedzi A. B. C. D są dy strąk torami.

Do drugiej kategorii należą zadania badające umiejętność rozwiązywania zagadnień, a więc wykonywania czynności myślowych niezbędnych przy posługiwaniu się odpowiednimi wiadomościami. Zadania tego rodzaju umożliwiają zbadanie funkcji wiedzy w konkretnym działaniu ucznia a zarazem stopień samodzielności myślenia w obrębie danego przedmiotu.

Kolejne zadanie sprawdza umiejętność rozwiązania problemu chemicznego. Zostało ono zaczerpnięte z pracy Józefa Soczewki (1975. s. 273).

Zadanie 3. W pracowni wykonano następujące doświadczenie: do roztworu siarczanu miedziowego wlano gorący roztwór chlorku ołowiowego w stosunku stcchiomctrycznym. Zaobserwowano wytrącanie się białego osadu. Które z poniższych rozwiązań najlepiej tłumaczy zaobserwowane zjawisko ?

A.    Wlane roztwory nie mieszają się. uległy wyraźnemu rozwarstwieniu.

B.    Zaszła reakcja chemiczna, w wyniku której powstał osad siarczanu ołowiowego i roztwór chlorku miedziowego.

C.    Miedź jako pierwiastek mniej aktywny została w tej reakcji wyparta przez ołów.

D.    Zaszła reakcja wymiany, w wyniku której powstał osad siarczanu ołowiowego i roztwór chlorku miedziowego.

E.    Tworzenie osadu zostało spowodowane obniżeniem temperatury.

Odpowiedź. D jest prawidłowa, dyslraktory A. B, C. E, służą do kontroli odpowiednich zakresów wiadomości.

Kategoria trzecia obejmuje zadania sprawdzające umiejętność samodzielnego i krytycznego oceniania. Może to być ocena wartości rzeczy, zdarzenia, czynu ludzkiego, materiału, metody postępowania, pracy czy idei - z punktu widzenia naukowego, społecznego, ekonomicznego, moralnego czy estetycznego. Podany niżej przykład dotyczy oceny z metodologicznego punktu widzenia (rys.8).

Rys. 8. Ocena rozwiązania problemu

Zadanie 4. Student A otrzyma) zadanie laboratoryjne: ..Wy znacz, doświadczalnie, od czego zalety natę/enie prądu tcrmocmisji w metalach*'. Rozpoczął od zaznajomienia się z literaturą tematu, wybrał znaną metodę pomiaru, ustalił plan pracy, zestaw przyrządów, po czym przystąpił do pracy, student R natomiast najpierw zaznajomił mc gruntownie z modelem teoretycznym zjawi ska tcrmocmisji, następnie sformułował hipotezy wynikające logicznie / lego modelu, obmyślił metodę weryfikacji doświadczalnej i ustalił plan pracy, dobór aparatury oraz sposób dokonywania pomiarów weryfikujących każdą / hipotez. Obydwaj prze prowadzili eksperyment niezależnie od siebie i przedstawili rezultaty w postaci wykresów Zdaniem Twoim, student przedstawił wykres (wykresy):

A.    1?

B.    U

C.    111?

D.    II i 111?

E.    III i IV?

Zadanie 4 sprawdza umiejętność oceny postępowania dwu studentów rozwiązujących zadanie laboratoryjne. Obok tego dąjc ono okazję do sprawdzenia wiedzy z zakresu metodologii Odpowiedź E jest prawidłowa, świadczy o wprowadzeniu przez studenta wszystkich możliwy* h hipotez, dotyczących zjawiska tcrmocmisji w ramach modelu elektronowego

Do cz.wartej kategorii należą zadaniu sprawdzające umiejętność zastosowania wiadomo-ści w konkretnych sytuacjach. A oto przykład testu wzięty z badań II-A

Zadanie 5. Chemik pracujący w fabryce wytwarzającej pastę do zębów chce przygotować 250 ent0,010 molowego wodnego roztworu fluorku cynowego SnFj, który jest rozpuszczalny w wodząc. Jeden mol SnFj waży 156.7 g. Urządzenia, który mi dysponuje, to kolba o pojemności 250 cm’, pipetn - 10 cm-. waga laboratoryjna o dokładności 0.01 g oraz zlewka o pojemności 400 cm’. Po odważeniu odpowiedniej ilości 5hF> którą z metod powinien zastosować, by uzyskać 0,010 molowego wodnego roz.tworku cynowego Snb\'

A. Umieścić SnFj w' zlewce i dodać dokładnie 250 cm’ wody