Obraz9

schodząca w skład przyrostka tematycznego pałatalizowała poprzedzające spółgłoski w całym paradygmacie, stąd: poi. płac-ę // z-:2C-e-s ^ ps. *płac-ę // *plac-e-śb ^ ps. *plak-j-ę // *plak-je-sb r*:r. poi. płak-ać ^ ps. *plak-ati), poi. pis-ę, pis-es ^ ps. *piś-ę // *r:ś-e-sb ^ ps. *pis-j-ę, *pis-je-śb (por. poi. pis-ać ^ ps. *pis-ati).

3) W czasownikach koniugacji 4. przyrostek tematyczny -z-przed końcówką 1. os. l.p. -p wymieniał się na -j- (czyli -z-p^ -y-p) i powodował zmiany poprzedzających spółgłosek przedstawione w §§ 74-76. Przed pozostałymi końcówkami, które rozpoczynały się od spółgłosek, -i- nie ulegało zmianom:

■ ₊ samogłoska-^ j + samogłoska

spółgłoska -> i + spółgłoska

Doprowadziło to do powstania oboczności różniących temat 1. o&r l.p. i 3. os. l.mn. od tematów pozostałych form, np.: poi. voź-ę//voź-iś ^ ps. *voz-p (^ voz-j-ę ^ voz-i-ę; -i- przed -p przeszło w -y'-, które spowodowało zmiękczenie z na i) // *voz-i-sb (-i- przed spółgłoską -i-nie uległo zmianie), poi. kos-ę // koś-i-ś ^ ps. *koś-ę (^ kos-j~Q ^ kos-i-ę) // *kos-i-Sb.

W czasownikach koniugacji -/-, których rdzeń kończył się na&, g, x, spółgłoski te we wszystkich formach wymieniały się na c, z, s, bo spółgłoski welame były palatalizowane przez -i- tak samo jak przez -y'-, stąd: poi. krzyc-ę, krzyc-ys ^ ps. *krić-Q (^ krik-j-ę ^ krik-i-ę), *kric-i-śb (^ krik-i-sb, por. poi. krzyk ^ ps. *krik--b), poi. słuz-ę, słuź-yś ^ ps. *słuź-Q (^ slug-j-ę ^ slug-i-ę), *sluź-i-śb (^ slug-i-śb, por. poi. sług-a ^ ps. *slug-a), poi. s/ys-p, słys-ys ^ ps. *slyś-ę (^ slyx-j-Q ^ ^/yx -/-p), *s(ys-/-sb (^ slyx-i-śb, por. poi. słych-ać ^ ps. *słyx-ati)

2) Zmiany na gruncie polskim

Na gruncie polskim w odziedziczonych formach czasu teraźniejszego doszło do różnych zmian. Najważniejszymi były zmiany spowodowane procesami fonetycznymi oraz analogią.

1) Zmiany fonetyczne były następujące:

a)    Zanik wygłosowych słabych jerów, np.: 2. os. l.p. *neseśb ^ poi. niesiesz.

b)    Wymiana spółgłosek twardych na miękkie, np.:plot-ę //pleć-es, kład-ę // kfaj-es, vod-ę // ve j-eś.

c)    Wymiana spółgłosek funkcjonalnie miękkich na miękie, np.: posc-ę // pość-is.

141