Obraz6

Jery przednie miękczyły poprzedzające spółgłoski. Spółgłoska zmiękczona przez jer słaby w zasadzie pozostawała miękką również po zaniku tego jeru, np.: ps. *końb ^ poi. koń, ps. *konbskbjb ^ poi. koński.

Jer mocny tylny wokalizo wał się w języku polskim we:

Np.: ps. *bbzb ^ poi. bez, ps. *lbbb ^ poi. łeb, ps. *sbnb ^ poi. sen.

Jer mocny przedni wokalizował się w języku polskim w ‘ez poprzedzaj ącą spółgłoską miękką:

Np.: ps. *dbnb ^ poi. jeń, ps. *ppnb ^ poi.peń, ps. *pbSb ^ poi. pes.

§ 33. Geneza oboczności e: 0, ^Łe : 0 w języku polskim.

Wokalizację jerów w pozycji mocnej można rozpatrywać jako przejaw tzw. wzdłużenia zastępczego. Po zaniku jeru w pozycji słabej dochodziło do zachwiania równowagi iloczasowej wyrazu. Iloczas potrzebny do wymówienia jeru słabego po redukcji tego jeru przenosił się na poprzedzającą sylabę. Jeżeli w sylabie tej był inny jer, to uległ on wzdłużeniu przechodząc w najbliższąpod względem artykulacyjnym samogłoskę pełną:

bb-zb ^ bbbz ^ bez

o •■■■'    o o

pb-sb ^ pbbs ^ pes

W różnych formach fleksyjnych wyrazu ten sam jer mógł występować w pozycji słabej lub mocnej, np.:

db-nb ^ jeń ale:    dbńa ^ dńa

ph-sb ^ pes    pbsa    ^ psa

bb-zb ^ bez    bbza    ^ bzu

lb-bb ^ łeb    Ibba    ^ łba

W formach tego typu miała miejsce oboczność samogłoskowa polegająca na wymianie jeru mocnego na jer słaby, która na gruncie polskim po zaniku jerów słabych i wokalizacji mocnych przekształciła się w oboczność polegającą na wymianie e // ‘e na zero dźwięku:

ps. *b : b — poi. ‘e : 0

ps. *b : b ^ poi. e : 0

38