Obraz5

• • miicinw być waszymi ustami i wszystko wam tłum* ^kS,?Imcwa albo czyta w nabożeństwach ' (PL 172 _sz._S6t %» ^{się sp} Jv _w stwierdzono, że łacina przestała być " ^P°^CZ' IdySH r. zaleciły, by wygłaszać kazania

^Wi0nSrmlialbonie_micck_imK........

cierz wymaw

-~v ^w Kościele to najnic pieśni procesyjne. W języku ojczystym każdy cluL?*

/ia słowa towarzyszące czynieniu znaku krzyża, najn ^

formuły okołosakramentalnc związane z chrztem, małżeń^

(w średniowieczu Kościół był o wiele bardziej niż dziś świadki^

nie zaś szafarzem tego sakramentu). Od powiedzenia we wlaT

mowie „wyrzekam się diabła" zależało wszak przyjęcie chrztu \k

dlitwy wchodzące w zakres elementarnej katechizacji (Ojcze nasz

Skład apostolski. Zdrowaś Mario) również należą do najstarszych warstw piśmiennictwa w językach ojczystych.

Ten typ modlitw nie wzbudzał też zastrzeżeń, kiedy pojawią

się w obiegu piśmiennym, który bacznie kontrolowano, jeśli trafiah

tam dłuższe teksty wernakularne: przekłady ksiąg biblijnych czy li-turgicznych.

W klasztorach specjalnie byli traktowani konwersi. z reguły

nie posiadający wykształcenia łacińskiego. U cystersów, gdzie odgry-    . _# /.arowa w***

wali największą rolę, byli najwyraźniej ograniczeni do roli mnichów    . _{ric 0(}jwotan w > u_(iria, np-    '' Bożego P°

gorszej kategorii: nie mogli posiadać książek, byli uczeni tylko kilku    znajdujemy •_ _vcnCj\ De ^S<l"fLta '/Nużyła )^{cs b};’ - W *

modlitw w języku ojczystym (Richter 1976, s. 64)    nawa ecn    jętego    ₇₀b. wyże) r ^_odzenie kroła

Wraz z postępem alfabctyzacji i poszerzaniem się uczestnic*    5v transkr. ^S\..,_vVOna, zasłużyłaś na

twa w pobożności dzięki bractwom i rozpowszechnianiu nabożeństwa    , . prawdziwie błogo* <    —    _c

godzinkowego, przybywa modlitw ludowych na różne okoliczności P^rze a ’V życiowe.

''J'- języ^jr.

.. tu.wiiy. oy wygłaszać kazania _chi językiem romańskim albo niemieckim, bo wszyscy wtedy fcJJ* zumieją, co się mówi .    ,

Czynne użycie języka ojczystego w kosc.ele to najpi_Cn,. i pieśni procesyjne. W języku ojczystym każdy eh—' "*• wia słowa towarzysza.-.-

^mo'vą - c/ytamy'w'^Z°ⁿ *^{1 wc nl} - [^1ok(,r;l- umiejętnością i wy-> Modlitwie do [nęcili boleści NMP:

smutki przed męką, przy mrr [*^anno ^^ana> P^r/Cz twe wszystki, któreś miała kolwie, miłości uprosić łaskę icim    ^{lwego m}'^,cS° syna, raczże mi u jego świętej

bpmsiż rni wierne uznania ■ .*⁰ ,^ZIC*^a*' ^{co on} kazał, a lego się warował, co żaka-szkody dusznej i cielesnej. _w!_;**^,ę,CJ! ^miłości' ^s^mego siebie, Zachowajże mię

^{1 po,ec}oncgo, i też jnicDrzvia«»;i»i i*^C?° ^mn,c Porodzonego dobrodzieja, przyjaciela

‘■•ca ożdego. jeśliby był który z ludu chrześcijańskie* 224

. nabożeństwem. pokorą, umiejętnością i wymową na wszelką ^’,_icrdzi mię w tern stadle, w którym stoję i kożdego człowieka ? * ^J 1^* _nl Stadle dobr/c stojącego, a racz naprawić źle stojącego i ^'^•^kiCg0 jo na drogę do dobrego stadia swego. Raczże mi. NMP. opatrać ^^b^^atki.' brata etc. i kożdego innego przyrodzonego dobrodzieja i ^ <>P    kleconego i nie poleconego kożdego człowieka chrzczonego; a po

' * m racz być na pomocy, ktoreć ni mają żadnego wspomożenia, jeno

P^olyna zmiłowania. Amen.

*** stawały specjalne modlitewniki dla kobiet, już to kom-mizinki. już to „książec/ki do nabożeństwa", zawierające mo-szalne, godzinkowc i okolicznościowe, jak ta: „W chorobie d^{I,twy 1} _sję modlić ma". „Gdy już śmierć ogarnie cielesne oczy '$? dać, aby się oczy duszne nie odkłaniali od ciebie" (Pta-. |905). Zachowało się kilka takich zbiorów: Godzinki Wacława 2p!5 sprzed 1482; WR. s. 34), zawierające trzy oficja godzinkowe: Niepokalanym Poczęciu, o św. Annie i o Aniele Stróżu. Jest to ludna z regułami devotio moderna medytacja rozplanowana w czasie i dostosowana do ludowej mentalności:

We środę o dwu synu Maryjej Jakubowej Szymuna i Tadeusza (...) Modl-^ się Z4 mnie, Matki Bożej siestrzankowic. abych zasłużył laskę brata waszego”

- jbych mógł wdzięczcn być naświęts/ej ciotuchnic waszej i synowi jej.

Modlitewnik Nawojki (przed 1500), zaczynający się od litanijnej modlitwy na kształt rozbudowanego Zdrowaś Mario, w którym znajdujemy serie odwołań do boleści, do radości (powyżej), a może

nou.M pcha sekwencji De vancta Maria. np. zdanie: „Zdrowa bądź.

ipę Svna Bożego po-

₁ SltłCIU. ,,I ............-

najwspanialszego".    . i r- WR. s. 39-

W Modlitewniku siostry Konstancji (r p'    - ^ _opatry-

⁴² znajdujemy interesującą odmianę „noty o P    liczby dni

wano poszczególne akty nabożne - no    _dancg0 aktu. Tutaj

odpustu, wyznaczane przez biskupów za ^y . _kowanej modlitwy

zbawczy zysk z wielokrotnego odmówienia \    czyśćco-

-    ■    ■    -....... własnych ewentualnych^ ^