Obraz8

miesiąc to kostka, krótszy dołek między kostką

dłoni do zapamiętywania danych komputysty_C2nv ?”■ ²asi_0ji(1

w tytułach, jak Computus est talis proprie <ti_a,,_s ' ^żnajduj_e X

wiciu innych zachowały się trzy rękopisy wicrsz₀''"'"‘^,a,'s. uX

autora znanego jako Jan z Polski: Compttt„_s ,_/,„_//°'^Vane8⁰ |<_0fX

humus dc Polonia. Cytowany wyżej podręcznik - ' '"^efrtc/

jej tytuł:

—H,_wm do przytaczanego tekstu Anianusa o n    °^bsZeniv^ ^

^l(|entvc>„„_: Z”¹ ko.

Toni jest tnki. Zaczyna sic kom,„a V -m «/»--»«..    ^

_<łtow ^    o raufe Tytuł ten jest dobry, gdyż w_yraa

„_Cmv. Przyczynę matcnalna przez to. ze na/yu., kompui ręcznym. formalna - przez to. że zapowiada wiersz. Przyczynę sprawcza przez « * •przez magistra Amana'. Przyczynę celowa, gdy mówi o zaradzeniu niewiofc,’ o czasie. I lego należy szukać na początku każdej książki

Zupełnie niespodzianie rozsiane s;| jednak u traktacie obiego-we wprawdzie, ale wcale niebrzydkie wtręty, jak poniższa definicja słońca - przytoczona na początku rozważań o cyklach słonecznych

Słońce jest okiem świata, ozdobą firmamentu, wędrowcem niebieskim, źródłem całego ciepła planet[,] to kierownik i obserwator lat. d/ielący cm. i ziem opiekun.

Niewiele później (1539) spotykamy u popularnego pisam polskiego identyczne sformułowania, przypisane temu bohaterowi Żywotów Filozofów, którego autor określił jako Secundusa:

Słońce jest oko Boże nieba i przyrodzenia okrasa, kółeczko ciepłości, łyskanie bez strachu, płomień meugaszony, poseł niebieski, ozdoba Boża, okrasi niebieska, godzin rozdzielca. Miesiąc jest niebieski złotogłów. Słoneczny służebnik, złodziejski nieprzyjaciel, pocieszenie poczciwych, prawidło na wodach się płW cych. oko nocy. zaćmienie chmur. (Bielski, 1539. rozdz Secimdus)

Z innych nierachunkowych wątków, jakie zawierał podręcznik omputu, należą objaśnienia nazw miesięcy („wynalezionych* P^r/tV

znacz n"? ^^d!° ^{dm tyg0dnia}' ^nazwV P^,arK‘t, znaków zodiaku i ^{,e le(}**^{v s}3 ^t0 proste (nierzadko beztroskie) etymologia

znak nazywają ko/iorożcc i przypisują grudniowi, ponieważ jak i ^ _góry koza. tak i słońce się wznosi wyżej, tzn. do naszej pól-_qC "^sP^,na ^^ićwią. że w owym miesiącu Ezaw otrzymał błogosławieństwo od ^^oryf⁷¹¹!⁰ _{na koZ}y Jedenasty znak nazywają źródło albo wodnik i przypisu-^^ⁿ:,_e;_vaż pora jest deszczowa. Alegorycznie powiadają, że w owym *&***'' został C hrystus. Dwunasty znak nazywa się ryby i przypisuje podążają za wodą. Alegorycznie wykładają tak. że prorok Jonasz Tj_ut<«o. u i przez trzy dni bez przerwy w brzucłiu wieloryba i delfina.

. j_akieś skojarzenie z materią biblijną, zapowiedziane jako

bnic kiedy mowa jest o świętach stałych i ruchomych,

^P ° wyjaśnienia ich nazw. Całą część końcową wypełniają pojawiają s ^

c/asic. najpierw w kategoriach filozoficznych tu bażanta ^ Augustyna, m.in.: In tempore sumus & in tempore

i^l!ka x & quid sit tempus ignoramus. Następnie wiadomości o po-l^uunur. ^_krcsaCjj liturgicznych tu obszerne wyjaśnienie układu ^ku z zaznaczeniem ich funkcji: postami poskramiamy ^"ciało. Szanujący się kalendarz wymieniał jeszcze „dni egip-C’’(tj feralne ^w9771- ¹⁴⁵")’ ^{a także} podawał rachubę lat w kostkach piętnastoletnich zwanych indykcjami.

Cały tok wywodu części komputu poświęconych ściśle rachunkowym zagadnieniom obfituje w różnego rodzaju ułatwienia w zapamiętaniu przekazanej wiedzy:

Annus Solaris cx mensibus est duodents:

la fe mar ap mai iun ml aug sep oc no deccmber.

Planety, których jest siedem, można zapamiętać jedną linijką

wiersza:

Sol ve mer luna saturnus mpiter et mars.

Można je też „umieścić" na wewnętrznej s ro c    ^

ca wskazującego: Słońce na czubku kciuka, ^cnus ‘ _ _z • _cj_u Wiu, Merkurego na dolnym zgięciu, Księżyc na <^ Marsa palca wskazującego, Saturna na drugim, Jowisza na _echniczny: na koniuszku. Umieścić (situare) — to termin mnet ¹ położenie’ słowa na jakiejś rzeczy aby je łatwiej zapa S