Zasada operatywności polega na opracowywaniu budżetu w układzie podmiotowym, czyli chodzi tu o wskazanie zadań i środków budżetowych dla konkretnych podmiotów.
Zasada Jedności polega na objęciu jednym plnncm-budzctcm wszystkich dochodów i wydatków państwa. Wyróżnia się tu jedność formalną i materialną21. Jedność formalna budżetu polega na budowaniu całego bilansu systemu finansów publicznych, obejmującego budżet władz centralnych i budżety jednostek samorządowych. Jedność materialna budżetu oznacza, że wszystkie dochody budżetu państwa są przeznaczone na pokrycie wszystkich jego wydatków. W praktyce zasada u nie jest przestrzegam Odstępstwo od niej znajdujemy w przypadku publicznych funduszy celowych
Opracowywanie projektu budżetu rozpoczyna się od przyjęcia prognozy makroekonomicznej. Prognoza ta określa warunki makroekonomiczne, w jakich budżet będzie realizowany. Chodzi tu o takie wielkości, jak: wielkość PKB. wzrost cen, podaż pieniądza, poziom zatrudnienia, bezrobocie, stopy procentowe itp Do złożenia projektu budżetu zobowiązany jest Minister Finansów Szczegółowe zasady, tryb i terminy przygotowania materiałów do projektu budżetu określa Minister Finansów i przekazuje je do podmiotów współpracujących w tym działaniu, tj. do: NBP, Rządowego Centrum Studiów Strategicznych. GUS, ministrów, kierowników urzędów centralnych, wojewodów. Opracowują oni propozycje do dochodów i wydatków budżetowych. Propozycje te powinny być przedłożone Ministrowi Finansów do końca maja roku poprzedzającego rok budżetowy. Następnie Minister Finansów ustala limity wydatków poszczególnych części budżetu i przekazuje je ich dysponentom w terminie 21 dni Dysponenci części budżetu zobowiązani są do złożenia projektu wydatków. Następnie Minister Finansów dokonuje weryfikacji złożonych planów, głównie pod kątem nieprzekroczenia przyznanych limitów wydatków. Do otrzymanych planów zostają włączone, bez negocjacji, dochody i wydatki naczelnych organów państwa i jego administracji, tj. Kancelarii Sejmu, Kancelarii Senatu. Kancelarii Prezydenta, NIK, Państwowej Inspekcji Pracy itp. Następnie opracowany projekt budżetu zostaje przekazany Radzie Ministrów i rząd może dokonać w nim zmian, po czym przyjmuje projekt budżetu w formie uchwały. Następnie w terminie do 30 września projekt budżetu zostaje przekazany Marszałkowi Sejmu Po 7 dniach od doręczenia projektu dochodzi do pierwszego czytania w Sejmie. Tryb prac nad budżetem w Sejmie, a następnie w Senacie określają
*RCSS - Rządowe Centrum Studiów Strategicznych Schemat 6. Etapy tworzenia budżetu państwa Ź/ódlo Opracowaniu włam.
85