okolicznościach, które powodują utratę statusu bezrobotnego i prawa do zasiłku. Wszelkie świadczenia nienależnie pobrane podlegają zwrotowi.
świadczenia w sytuacji bezrobocia a pomoc społeczna
Wskazane świadczenia nie należą do pomocy społecznej sensu stricto, jednakże posiadają wiele cech charakterystycznych dla tej pomocy. Chociaż nabycie uprawnień do pomocy łączy się z koniecznością spełnienia określonych warunków, to same świadczenia nie mają ekwiwalentnego charakteru, a w szczególności nie zależą od opłacania składek na ubezpieczenie społeczne. Wartość świadczeń pieniężnych, podobnie jak w pomocy społecznej, jest określona ustawowo i są one finansowane ze środków publicznych. Istotną cechą omawianej pomocy jest aktywizacja osób bezrobotnych i obowiązek współdziałania z instytucjami rynku pracy, zwłaszcza poprzez aktywne poszukiwanie pracy, udział w szkoleniach i stażach. Pasywna postawa może doprowadzić do utraty statusu bezrobotnego i uprawnień do świadczeń, a zachowania takie jak nieuzasadniona odmowa podjęcia pracy czy udziału w szkoleniu można uznać za marnotrawienie przyznanej pomocy.
świadczenia
przedemerytalne
Z pomocą udzielaną osobie bezrobotnej związane są również świadczenia przedemerytalne, uregulowane w ustawie z dnia 30 kwietnia 2004 r.
0 świadczeniach przedemerytalnych (Dz. U. Nr 120, poz. 1252 z późn. zm.). Kieruje się je do osób, które utraciły pracę m.in. z powodu likwidacji lub niewypłacalności pracodawcy, rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy oraz spełniają odpowiednie warunki dotyczące wieku
1 stażu pracy. Bezrobotni powyżej pięćdziesiątego roku życia, zarejestrowani w powiatowym urzędzie pracy ponad sześć miesięcy, mogą ubiegać się o ustalenie prawa do świadczenia przedemerytalnego, jeżeli spełniają warunki do jego nabycia. Świadczenie to, jak wskazuje jego nazwa, przysługuje do czasu nabycia prawa do emerytury lub osiągnięcia wieku emerytalnego. Ulega ono zawieszeniu w razie przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy, nie może być również pobierane razem z rentą rodzinną (w tym przypadku wypłaca się świadczenie korzystniejsze). Ponadto świadczenie przedemerytalne ulega odpowiedniemu zmniejszeniu, jeżeli osoba pobierająca je osiąga inne przychody. Prawo do świadczenia ustala się na wniosek osoby zainteresowanej (art. 7 ust. 1 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych). Decyzję w sprawie świadczenia wydaje i wypłaca to świadczenie organ rentowy właściwy ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy.
idea zatrudnienia socjalnego
Nazwa „zatrudnienie socjalne" sugeruje, że mamy do czynienia z instytucją z pogranicza prawa pracy i prawa pomocy społecznej. W istocie zatrudnienie socjalne z prawem pracy ma niewiele wspólnego, jest to raczej pewien proces, zespół działań, które poprzez pracę mają doprowadzić do przezwyciężenia trudnej sytuacji życiowej. Omawiana instytucja została uregulowana w ustawie z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym, niemniej próby legislacyjne w tej dziedzinie były podejmowane już w latach dziewięćdziesią-
242