Obraz$2

lego i zasiłku okresowego. Osoba taka może uzyskać również pomoc na ekonomiczne usamodzielnienie oraz na usamodzielnienie lub kontynuowanie nauki, jeżeli jest zdolna do samodzielnej egzystencji. Ponadto przysługują jej usługi opiekuńcze oraz prawo do umieszczenia w domu pomocy społecznej. Należy zaznaczyć, że pomoc społeczna powinna mieć zastosowanie po wyczerpaniu innych możliwości i uprawnień. Nie można zatem wnioskować, że świadczenia z pomocy społecznej należą się każdej osobie niepełnosprawnej. Ze wskazanych form pomocy społecznej tylko zasiłek stały ma charakter roszczeniowy, pozostałe przyznawane są uznaniowo, po zbadaniu i ocenie indywidualnego przypadku. Poza tym przyznawanie świadczeń musi odbywać się zgodnie z zasadami pomocy społecznej, w szczególności zaś muszą być brane pod uwagę możliwości, uprawnienia i zasoby własne niepełnosprawnego.

pojęcie osoby niepełnosprawnej

Prymat w udzielaniu pomocy niepełnosprawnym przyznano ustawie o rehabilitacji i zatrudnieniu tych osób. Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. określa niepełnosprawność jako trwałą lub okresową niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu, w szczególności powodującą niezdolność do pracy. Prawo do uzyskania pomocy i jej rozmiar zależą od stopnia niepełnosprawności - znacznego, umiarkowanego lub lekkiego. Orzeczenia o stopniu niepełnosprawności wydają powiatowe i wojewódzkie (druga instancja) zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności³¹.

rehabilitacja

Osoby niepełnosprawne mogą być objęte rehabilitacją zawodową i społeczną. Rehabilitacja polega na podejmowaniu różnorodnych działań, zwłaszcza organizacyjnych, leczniczych, psychologicznych, technicznych, szkoleniowych, edukacyjnych i społecznych zmierzających do osiągnięcia możliwie najwyższego poziomu funkcjonowania, jakości życia i integracji społecznej niepełnosprawnych (art. 7 ust. 1 u.r.z.n.). Skuteczność rehabilitacji zależna jest od aktywnego uczestnictwa osób zainteresowanych. Celem rehabilitacji zawodowej jest udzielenie pomocy człowiekowi niepełnosprawnemu w uzyskaniu i utrzymaniu odpowiedniego zatrudnienia oraz awansu zawodowego. Wsparcia udziela się poprzez poradnictwo i szkolenia zawodowe, a także przez pośrednictwo pracy. Do prowadzenia rehabilitacji zawodowej niezbędne jest dokonanie oceny zdolności do pracy konkretnej osoby oraz dobranie odpowiedniego zawodu i szkolenia, z uwzględnieniem perspektyw zatrudnienia. Należy również odpowiednio dobrać i wyposażyć miejsce pracy, a także określić środki techniczne umożliwiające jej wykonywanie. Rehabilitacja społeczna ma na celu umożliwienie niepełnosprawnym uczestnictwa w życiu społecznym, ma ułatwić im wypełnianie ról społecznych i pokonywanie barier psychologicznych, architektonicznych, urbanistycznych, transportowych i komunikacji personalnej. Rehabilitacja ta polega przede wszystkim na wyrobieniu zaradności osobistej i pobudzeniu aktywności społecznej. Ważne jest rów-

⁵¹ Zob. na temat procedur i ustawowych przesłanek niepełnosprawności: I. Sierpowska, Pojęcie niepełnosprawności i procedury orzekania o niepełnosprawności (w:) I. Sierpowska, A. Kogut, Status osoby niepełnosprawnej w polskim systemie prawa, W'rocła w 2010, s. 35-43.