Obraz (52)

dzić. Jego cechy pozytywne przydatne są w sytuacji, gdy kobieta pragnie postawić na swoim. Wewnętrzny patriarcha sprzyja wzrostowi ambicji, może sprawić, że życie zawodowe zacznie brać górę nad interesem rodziny. Kobieta umie wtedy powiedzieć „nie”. W terminologii fachowej powiadamy, że wewnętrzny patriarcha sprzyja rozwojowi asertywności. Animusowi można również przypisać zdolności twórcze: z zasady męskiej płynie siła niezbędna do odważnego przedzierana się przez nowe terytorium, do pozostawiania za sobą tego, co stare. Ale również zasada kobieca jest twórcza, tyle że jej kreatywny aspekt polega na ustanawianiu relacji pomiędzy tym, co już istnieje. Zasada męska wnosi do kanonu cech psychicznych odwagę i skłonność do ryzyka. Od patriarchalnego animusa płynie siła dająca nam umiejętność płynięcia pod prąd, do obrony własnych przekonań.

W trakcie praktyki terapeutycznej zetknęłam się z wieloma kobietami, które nawiązały kontakt z pozytywnymi aspektami swego patriarchalnego animusa w sytuacji, gdy trzeba było na przykład wygłosić wykład na jakiejś ważnej konferencji. Dla wielu kobiet zabranie publicznie głosu, wyrażenie własnych poglądów, stwierdzenie, że odbiegają one od opinii większości, to ważny krok naprzód. W tej fazie rozwoju kobiety często miewają marzenia senne o silnych mężczyznach pomagających im skutecznie bronić swego, dających im siłę niezbędną do realizacji własnych zamiarów. Silne kobiety z reguły mają nieźle opanowane te aspekty animusa - w trakcie terapii nie muszą nad nimi pracować.

Patriarchalny animus może ujawnić swe pozytywne aspekty również w związkach partnerskich. Kobiety, które rozwinęły w sobie te aspekty animusa, z reguły są niezależne i tolerancyjne. Obcujący z nimi mężczyźni nie czują się ubezwłasnowolnieni, nie muszą się obawiać o własną swobodę. Kobiety te potrzebują samotności i czasu dla siebie. Mają własny krąg przyjaciół, własne zainteresowania i cele, toteż z reguły potrafią rozumieć partnera, który czasami odczuwa potrzebę, by pójść własną drogą. Kobiety te z pewnością nic siedzą całymi dniami w domu, czekając na telefon od ukochanego. Są to istoty autonomiczne. Potrafią zerwać związek, który im nie odpowiada, potrafią pójść w stronę zachodzącego słońca własną ścieżką. Nie wyobrażają sobie siebie w roli kobiet czekających z oczami pełnymi łez na coś, co nigdy nie nadejdzie. Albowiem silne kobiety z patriar-i halnym animusem płaczą tylko w samotności - wtedy, gdy daje o sobie znać ukryta w głębi duszy słaba dziewczynka. Ale o tym już przecież wiemy, należymy do tego grona.

Negatywne skutki oddziaływania wewnętrznego patriarchy

Animus w formie negatywnej przejawia się dokładnie w tej samej postaci, w jakiej jawią się nam patriarchalnie zorientowani mężczyźni. Indywidua tego typu to osobnicy uparci, owładnięci żądzą władzy. Muszą mieć rację za wszelką cenę, a jeśli trzeba, idą po trupach. Skłonność do współdziałania traktują jako przejaw słabości. Wydaje się, że najlepiej czują się w roli samotnych wojowników. Zamiast dążyć do dialogu i porozumienia, toczą wojny podjazdowe, których celem jest zwycięstwo lub klęska.

Szczęśliwie nasza sytuacja ekonomiczna sprawiła, że tego rodzaju zachowania z wolna wymierają. Menedżerowie mówią dziś raczej o strategiach pracy zespołowej, które powinny zastąpić starą patriarchalną strategię opartą na zwycięstwie lub porażce.

Przypominam sobie moje pierwsze miejsce pracy. Podczas wszelkiego rodzaju konferencji my, kobiety, regularnie byłyśmy równane z ziemią przez męski triumwirat. Kiedy podejmowa-

107