46646 obraz
5 (52)

ZWYCIĘSTWO OBRAZOBURCÓW, CZYLI ODWROTNA STRONA POZYTYWIZMÓW

Pozytywizm to filozofia, która tym samym pociągnięciem skasowała Boga i sklerykalizowala całą myśl.

Jean Lacroix La sociologle d'Augustę Comte s. 110.

Zamiar rozprawiania o „obrazoburczym Zachodzie” może wydawać się podwójnie paradoksalny. Czyż historia kultury nic zastrzegła sobie tej nazwy dla kryzysu, który w VII wieku wstrząsnął bizantyjskim Wschodem? I jakże kultura, która dławi się obrazami, która wynalazła fotografię, kino, nieprzebrane środki reprodukcji ikonograficznej, mogłaby być oceniana jako obrazoburcza ?

Ale istnieje wiele form obrazoburstwa. Jedna z niedostatku, rygorystyczna, to obrazoburstwo bizantyjskie, które od V wieku objawi się, wraz ze świętym Epifaniuszem i będzie się umacniało pod wpływem legalizmu żydowskiego i muzułmańskiego. Będzie ono raczej reformatorskim żądaniem „czystości” symbolu skierowanym przeciw zbyt antropomorficznemu realizmowi chrystologicznego humanizmu świętego Ger-manosa z Konstantynopola, a później Teodora Studyty¹. Druga forma, bardziej podstępna, jest nie-

33

3 — Wyobraźnia symboliczna