Obrázek (26)

|jn.*

i il!**

'    'i|;

u¹: ^ ‘

„Wałęsa ma o wiele większe niż ja poczucie odpowiedzialności historycznej, historycznej doniosłości w sobie”.

4“ W dotychczasowej charakterystyce osobowości Wałęsy skoncentrowaliśmy się na jego osobowości społeczno-politycznej , w mniejszym stopniu analizowaliśmy jego właściwości motywacyjne i charakterologiczne, które również odgrywają ważną rolę w działalności polityka i męża stanu.

Wałęsa jest niewątpliwie człowiekiem ambitnym, o wysokim poziomie aspiracji osobistych, społecznych i politycznych. Znaczące są jego filiacje z marszałkiem Piłsudskim, robienie sobie zdjęć na tle statuety marszałka. Nie są to wszakże chyba chorobliwe, nieokiełznane ambicje pretendowania do ról, których nie można efektywnie pełnić. Wałęsa zdaje sobie sprawę ze swych ograniczeń wynikających m.in. z braku wykształcenia ekonomicznego, humanistycznego, nie aspiruje do roli ekonomisty, ideologa, przywódcy duchowego. W tej ostatniej dziedzinie oddaje pole papieżowi Janowi Pawłowi II, dla którego ma wielkie uznanie i któremu bezgranicznie ufa. Pragnie być pierwszym z Polaków regulatorem życia społecznego w Polsce, arbitrem i mediatorem równoważącym napięcia między różnymi społecznościami i siłami w kraju. Dąży do zdobycia zaufania przede wszystkim ludzi pracy, robotników, chłopów, upośledzonych grup społecznych. Dąży do tego, by Polska była krajem wolnym, demokratycznym i żyła w bezpiecznym świecie. To nie są egocentryczne aspiracje Wałęsy, ale aspiracje społeczno-polityczne Polaków, których jest wyrazicielem.

Jakie motywy leżą u źródła tych aspiracji? Nie ulega wątpliwości, że Wałęsa odznacza się silną potrzebą dominacji i władzy. Dąży do wywierania wpływu na przemiany zachodzące w Polsce, na procesy demokratyzacji, na przebudowę społeczeństwa. Pragnie mieć wysoką, niezależną pozycję w kraju i dlatego nie mógł się pogodzić z tym, że Mazowiecki, którego desygnował na premiera, uniezależnił się i odwrócił od niego.

W toku kampanii wyborczej mówił: „Chcę móc więcej

/robić dla Polski, z tego miejsca, gdzie obecnie jestem — nie mogę. Nie chcę być prezydentem, ale muszę”. Słowa te stanowią klucz do treści motywacji kratycznej (czyli potrzeby wyższości) Wałęsy. Dąży do zdobycia władzy, ponieważ prag-nie dokończyć rozpoczęte dzieło przekształcenia Polski w państwo demokratyczne, pluralistyczne. Motywacja kraty-< zna Wałęsy ma, j ak można sądzić, treść w większym stopniu I irospołeczną niż egocentryczną, choć wnikliwy pycholog nie może na podstawie faktów odrzucić hipotezy, że pewne zachowania Wałęsy, np. pozbawienie „Gazety Wyborczej” znaczka „Solidarności”, miały podłoże egocentryczne i były odwetem za „zdradę” Michnika. Ale Wałęsa jest politykiem I chce być politykiem skutecznym.

Być może geneza tego dążenia do władzy leży w dzieciństwie Wałęsy. Upośledzenie materialne rodziny, praca zarob-K (>wa u bogatych rolników w dzieciństwie, częściowo konflik-I < >we stosunki z ojczymem wytworzyły u młodego chłopca nie i uwiadomioną potrzebę kompensacji, m.in. na drodze przewodzenia i dominacji początkowo w grupach rówieśniczych, i potem w większych grupach społecznych.

Silna potrzeba władzy u Wałęsy kojarzy się z niską poi rzebą afiliacji. Podkreśla się, że Wałęsa nie ma zaufanych przyjaciół, że zmienia współpracowników, że jest samotny. Wałęsa, motywowany potrzebą osiągnięć, pragnie mieć suk-

•    esy; nie może więc pozwolić sobie na trzymanie się „kom-lulanckich kolesiów”, tam gdzie społeczeństwo domaga się

mian i postępu. W tym kontekście późniejsze mianowanie I ucinierem pragmatyka-liberała Jana Krzysztofa Bieleckiego

•    y zatrzymanie Balcerowicza jest czytelne i oczywiste.

Wydaje się, że Wałęsa kontroluje potrzebę władzy i panuje nad nią. Gdy przekonuje się, że pewne jego zachowania i decyzje są nieefektywne, bez trudności zmienia je lub mo-dyilkuje (świadczy o tym np. zmiana stosunku do Słowika).

(7y potrzeba władzy Wałęsy nie kojarzy się z tupetem, nozumiałością, autokracją, despotyzmem? Ten kierunek m.iliz sugerował swego czasu m.in. Michnik. Nie sądzę, w ilrsa jest. człowiekiem o znacznej samoświadomości in-