Obraz0(1) 3

166 5. Koszty i przychody - definicje i klasyfikacja. Ewidencja kosztów

taką działalność. Na koncie tym ewidencjonuje się wszystkie koszty (bezpośrednie i pośrednie) działalności pomocniczej. Na koniec okresu obroty tego konta wlicza się wybraną metodą w ciężar kosztów wydziałowych jednostek, które korzystały ze świadczeń podmiotów działalności pomocniczej¹⁶.

Jeżeli jest celowe i możliwe wydzielenie kosztów bezpośrednich i pośrednich działalności podstawowej, to z konta „Koszty działalności podstawowej” wyodrębnia się konto „Koszty wydziałowe”. Na tym koncie ujmuje się w ciągu okresu sprawozdawczego wszystkie pośrednie koszty działalności podstawowej. Są to przede wszystkim koszty utrzymania w' ruchu maszyn i urządzeń, kierowania wydziałem, utrzymania pomieszczeń, zużycia energii i tym podobne. W ciężar konta „Koszty działalności podstawowej” na bieżąco księguje się wówczas jedynie koszty bezpośrednie. Dopiero na koniec okresu obroty debetowe konta „Koszty wydziałowe” przenosi się na konto „Koszty działalności podstawowej”, które obrazuje wtedy całość rzeczywistych kosztów' poniesionych w danym okresie na wytworzenie produktów- gotowych i produkcję w toku w układzie kalkulacyjnym. Koszty te rozlicza się - z zastosowaniem odpowiednich metod kalkulacji, które zostaną omówione w- rozdziale 12-na wytworzone produkty gotowe i produkcję niezakończoną. Gdy prowadzi się ewidencję produktów- gotowych w- rzeczywistym koszcie wytworzenia, to operację przyjęcia produktów do magazynu księguje się pomiędzy stroną kredytową konta „Koszty działalności podstawowej” a stroną debetow-ą konta „Produkty gotowe”¹⁷ oraz stroną debetową konta „Produkcja w toku”, jeżeli na koniec okresu występuje produkcja nic-zakończona. Jest to równoznaczne z zamknięciem konta „Koszty działalności podstawowej”.

Jeżeli w ciągu okresu sprawozdawczego wystąpi sprzedaż produktów, to operację wydania sprzedanych produktów z magazynu w koszcie wytworzenia księguje się pomiędzy stroną kredytow-ą konta „Produkty go-towc” a stroną debetową konta „Koszt wytworzenia sprzedanych produktów”. W celu ustalenia wyniku finansowego na koniec okresu sprawozdawczego przenosi się na stronę debetową konta „Wynik finansowy” obroty debetowe kont „Koszt wytworzenia sprzedanych produktów”.

^,ł Problem ewidencji i rozliczania kosztów świadczeń podmiotów produkcji pomocniczej został pominięty ze względu na zakres i charakter opracowania. Więcej puszą na ten temat A. Jaruga. W. Nowak, A. Szychta, Rachunkowość zarządcza. Koncepcje i zastosowania, Absolwent, łódź 1999, s. 202.

^,T W praktyce często stosuje się wycenę produktów gotowych w stałych cenach ewidencyjnych. Niezbędne staje się wtedy zastosowanie w ewidencji konta pośredniego „Rozliczenie kosztów działalności”. Szerzej - A. Jaruga, W. Nowak, A. Szychta, Rachunkowość zarządcza. Koncepcje i zastosowania, Absolwent, Łódź 1999, s. 200.

„Koszty sprzedaży” i „Koszty ogólnego zarządu” (wariant kalkulacyjny ustalenia wyniku okresu). Księgowanie operacji wynikowych w ciągu okresu oraz zasady ustalania wyniku według wariantu kalkulacyjnego przedstawia ilustracja 5.6.

Koszty

Różne konta działalności Produkcja

Ilustracja 5.6. Ewidencja kosztów w układzie funkcjonalnym (kalkulacyjnym)

Objaśnienia dotyczące księgowania

1-3 - zaksięgowanie w koszty podstawowej działalności operacyjnej poniesionych kosztów w przekroju funkcjonalnym,

4 - przyjęcie do magazynu produktów gotowych w rzeczywistym koszcie wy

tworzenia.