P1020556

Etymologia słowa pozwala i wtedy, gdy traktujemy ojczyznę jako kort lal narodu, w dalszym ciągu stosować termin ..ojczyzna" bez przenośni nie tylko do narodowego terytorium: skoro ojczyzna jest dziedzictwem po ojcach, to dziedzictwem tym może być nie tylko ziemia, ale i państwo, i wszelkie wartości kulturowe.

Ojczyznę duchową stanowią:

•    zwyczaj kulturowy

-    obyczaj narodowy

•    wiara ojczysta

Wikłanie w etymologię nie rozwiązuje jednak sprawy. Dwoistość znaczeniowa nie jest dwuznacznością pusz* /egolneg» słowa. Sięga ona głębiej: w nasz sposób myślenia. Mamy do czynienia z metommią. która zachowuje swój walor w przekładach na inne języki. Metonimia ta nie powstała przypadkowo: odpowiada ona pewnym społecznym sposobom odczuwania stosunków między zbiorowością a przyporządkowanym jej terytorium.

W ogóle każda nieuświadomiona wieloznaczność języka jest wyrazem jakiś postaw społecznych, w których w pewien sposób współgrają ze sobą nie wyodrębnione pojęcia, stwarzając specyficzną aurę skojirzeó. lak samo jest z wieloznacznością takich terminów jak .demokracja", ,/cligia' czy ..kultura" Terminom tym odpowiadają także pewne zbitki pojęciowe, a gdyby się udało te zbitki usunąć, nadając słowom sens jednoznaczny, nic pozostawałoby to bez wpływu na postawy pewnych środowisk.

Można by w ogóle dyskutować, czy jest to metonimia czy nie jest ta raczej utycie partia por toto czy terytorium narodowe(kraj) nie jest odczuwane jako element złożonej całości, na którą składają s/., / ludzie, i ziemia, i jeszcze jakiei składniki czy wówczas nie byłaby to synekdocha?

I. wyjątkowo interesujące dla socjologa powinno być to czy pojęcia te są metommią czy synekdochą

3. Dwojaki patriotyzm.

pojęcie ojczyzny jako terytorium

szerszy obszar ojczyzna ideologiczna,

stosunek do niej nie opiera się na

bezpośrednich przeżyciach, ale na

przekonaniach jednostki ojej uczestnictwie

w pewnej zbiorowości i na przekonaniu, że

jest to zbiorowość terytorialna związana z

z tym właśnie obszarem

moja ojczyzna — ziemia mojego narodu

jest jednakowa dla wszystkich członków

narodu, jeśli patrioci mają różne jej pojęcia

starają się je sobie nawzajem narzucić ; uczestnictwo we wspólnocie

używane ze względu na osobisty stosunek, przywiązanie do środowiska: prywatna ojczyzna to obszar, który wchodzi tu w grę

narodowej jest warunkiem koniecznym i wystarczającym Więź osobista nie łączy z całą ojczyzną ideologiczną, a jedynie z ojczyzną prywatną.

Ojczyzna prywatna jest dla różnych członków narodu ale jej zasięg jest węższy lub szerszy. Natomiast ojc/y/na ideologiczna jest jednakowa dla wszystkich, bo jest podporządkowana całemu narodowi w całości. Może to jednak prowadzić do rozbieżności ideologicznej - każdy patriota będzie chciał narzucić innym swoją koncepcje --- Piłsudski vs Dmowski

Przy analizie postaw patriotycznych można rozróżnić więź ideologiczną i więź nawykową. Dwoistość ta dotyczyć może zarówno kraju, jak i obyczajów i wszelkich wartości kulturowych. Przy czym więź nawykowa może stać się źródłem nowej więzi ideologicznej (np. w stosunkach przodek potomek)

Ojczyzn* prywatna    ojczyzna ideologiczna

(niemj Heimul i /1eimalgefuhl    [niem] alert and i Liebe zum Vul er land

próba rozgraniczenia, która ma sens nie tylko w przypadku wielkich narodów, ale nawet w greckiej polis

Ojczyzna w trzech zagadnieniach - kraj rodzinny (terytorium)

naród - wspólnota kulturowe i państwo jako wspólnota polityczna