pdr7

Sód i potas

EDI POKAZ 34.1. Reakcje sodu i potasu z wodą

Do doświadczenia należy użyć porcji sodu potasu wielkości ziarnka ryżu. W wypadku ożycia większych kawałków istnieje niebezpieczeństwo rozpryśnięcia się stopionych metali. Wygotowujemy dwa naczynia (krystalizatory,

zlewki) z wodą z dodatkiem kilku kropli alkoholowego roztworu fenoloftaleiny. Do jednego naczynia wrzucamy kawałeczek sodu (1), a do drugiego kawałeczek potasu (2). Obserwujemy zmiany zachodzące w obu naczyniach.

Kawałek sodu wrzucony do wody przybiera kształt kulisty (wydzielająca się podczas reakcji energia na sposób ciepła powoduje jego stopienie) i pływa po jej powierzchni. Metal po pewnym czasie znika. Reakcja potasu z wodą przebiega bardziej energicznie, a wydzielający się wodór zapala się. Fenoloftaleina w obu krystalizatorach barwi się na kolor malinowy. Sód i potas reagują z wodą, zgodnie z równaniami reakcji:

2 Na + 2 H_:0-» 2 NaOH + H₂t

wodorotlenek sodu

2 K + 2 H_:0-» 2 KOH + H₂t

wodorotlenek potasu

Potas jest bardziej aktywny chemicznie niż sód.

Dlaczego potas jest bardziej aktywny niż sód? Jak zmienia się aktywność metali w grupie litowców?

Aktywność litowców

zwiększa się ze wzrostem liczby atomowej:

3Li

•nNa

igK

37Rb

55CS

wzrost aktywności chemicznej

Wraz ze wzrostem liczby atomowej rośnie promień atomowy litowców, zatem zwiększa się odległość elektronu walencyjnego od jądra. Elektron walencyjny w atomie sodu znajduje się na trzeciej, licząc od jądra, powłoce (M). natomiast elektron walencyjny w atomie potasu na czwartej, bardziej oddalonej od jądra powłoce (N). Z tego powodu elektron walencyjny potasu jest słabiej przyciągany przez jądro niż elektron walencyjny sodu. Potas jest bardziej aktywny niż sód, gdyż jego atom w reakcjach chemicznych łatwiej traci elektron walencyjny niż atom sodu. Sprawdźcie w tablicy elektroujemności pierwiastków Paulinga. że w tym samym kierunku maleje elektroujemność tych pierwiastków. Litowce są metalami o największej aktywności. Spośród wszystkich znanych metali najbardziej aktywny chemicznie jest cez (frans