IMG76

_b()PZAJE WITKÓW MURtl I ICH WŁAŚCIWOŚCI

34

nych, należy użyć do fundamentów; wszystkie inne zachowane w •    ■>« _l(

wypróbowane przez samą przyrodę, użyte w budowie nadziemnej be ^'^Oszony^ się trzymać nie tylko przy budowie z bloków ciosanych    ^ ^,r'^vałe. y_ ^st9iii_e

**-«* ’

² ka»>i₍ '

ROZDZIAŁ ósmy

Dwa są rodzaje wątków murów.    , , ,

zwany nieregularnym. Z tych dwóch wątek sieciowy jest ozdobniejszy, wykazu "'^U^^yciu> • _ua do pęknięć, gdyż warstwy i spoiny w żadnym kierunku nie są powią_zane ^ ^Jednak skl_0n^ o wątku nieregularnym, w którym kamienie ułożone są jeden na drutrim • ^at°^miast R... ^

' ■ .....•    »■». -u--ZĆll f'l^oe.O

ije wątków murów: sieciowy, będący obecnie w powszech

'    .....K„^{nym u}życi_U) i .

łon

o wątku mereguianim,, .. -----,    ,

-• jest wprawdzie piękna, ale mocniejsza od sieciowej. Przy obu zaś sposobach h- -----“sobą

jak najdrobniejszymi kamieniami, ażeby ściany obficie nasycone zaprawą '    ^ pos|₍₁ •

przetrwały. Kiedy bowiem kamienie są miękkie i porowate, wchłaniając ^Wapna i piasku

ścianę, a gdy zaprawy z wapna i piasku będzie dużo czy nawet w nadmiar ^ ^{Z Z3pra}'^vy os^

wilgoci zyska na spoistości i nieprędko się wykruszy. Jeśli jednak pory k^’    \vi ■

ną wilgoć z zaprawy, wapno oddzieli się i odłączy od piasku; również i l, ^^mieni łuPany_ch

’    -----------J..;„    .    - ^Kdmienie nie beda i . ^ht°'

.......    ^ęaąJ°2 mogły

3 przyieg.

,legać do zaprawy i z biegiem czasu spowodują zniszczenie muru. Można to zauważyć

ⁿa nie-

Snajd^cych się wokół Rzymu pomnikach zbudowanych z marmuru albo z blok,.. lvch a w środku wypełnionych zaprawą z karmem łamanych, kredy zaprawa wskutek starości zwietrzeje i zostanie wchłonięta przez pory kamieni, pomniki te rozpadają się i rozsypują _{po roz}.

* luźnieniu się spojeń wskutek rozpadu. Jeśli więc ktoś clice^ umknąć tego zła, powinien mię. dzv ścianami licowymi pozostawić wolną przestrzeń i wznieść od wewnątrz budowli grube _na dwie stopy ściany z czerwonego ciosu, z tłucznia glinianego albo ze zwyczajnego kwarcytu; mury te powinny być połączone z zewnętrznymi ścianami za pomocą żelaznych klamer zalanych ołowiem. W ten sposób budowla nie wypełnianą bezładnie kamieniami, lecz stawiana według pewnego porządku, będzie mogła nienaruszona trwać wiecznie, gdyż warstwy i spoiny mocno powiązane i złączone klamrami nie będą rozsadzać budowli i nie pozwolą upaść ścianom licowym połączonym z sobą.

s Dlatego nie należy pogardzać greckim sposobem budowania; Grecy bowiem nie stawiają wygładzonych od zewnątrz ścian z miękkiego kamienia, lecz nawet kiedy odstąpią od ciosu, układają bloki z kwarcytu albo zwyczajne twarde kamienie; podobnie jak przy budowie z cegieł, kładą warstwy z na przemian krzyżującymi się spoinami i dzięki temu uzyskują wieczną trwałość budowli. Dwa są sposoby układania warstw: jeden z nich nazywa się isodomum, drugi pseudiso-* domum. 0 isodomum mówimy, kiedy warstwa jest jednakowo gruba, o pseudisodomum, kiedy warstwy są nierówne i niejednakowe. Oba sposoby układania warstw zapewniają trwałość przede wszystkim dlatego, że sam kamień z natury swej twardy i zbity nie może z zaprawy wyssać wilgoci i przez długi czas utrzymuje zaprawę w stanie wilgotnym; poza tym warstwy ułożone równo i poziomo nie pozwalają zaprawie się obsuwać, a związane w nieprzerwaną grubość murów trwają : do późnej starości. Inny sposób budowania, zwany przez Greków ev7tXexTov — enplekton, stosowany jest także u nas na wsi. Polega on na tym, że wygładza się strony zewnętrzne murów pozostawiając resztę w stanie surowym; poza tym wypełnia się je zwykłym kamieniem wraz z zaprawą i wiąże na przemian ułożony mi spoinami. Nasi natomiast rodacy, troszcząc się o szybkość, stawiają ściany ypełniają je łamanym kamieniem i zaprawą. W ten sposób mur składa się z trzech pionowych dwóch frontowych i wypełnionego wnętrza. Grecy zaś nie postępują tak, lecz nakładają