IMG47 (4)

5. Rodzaje procesów emocjonalnych i ich właściwości

Biegunowość

uczuć

Rodzaje procesów emocjonalnych wynikają z ich treści, znaku oraz poziomu aktywacji, Uczucia mają charakter biegunowy. Na jednym biegunie znajdują się te emocje i uczucia, które określamy jako dodatnie, a na drugim te, które określamy jako ujemne. Zjawisko to nazywamy biegunowością uczuć.

Propulsja i repulsja

1 Zarówno zwierzę, jak i człowiek ucieka od bodźców wywołujących lęk. Zając ucieka spłoszony przez naganiacza, człowiek ucieka z miejsca, gdzie wybuchł pożar. Podobnie i zwierzę, i człowiek dążą w kierunku bodźców przyjemnych. Głodne zwierzę kieruje się do miejsc, gdzie znajduje pokarm. Człowiek dąży do częstych, przynoszących mu zadowolenie kontaktów z przyjaciółmi. Emocje dodatnie cechuje zatem propuisyw-ność: zbliżanie się do źródła, które je wywołało, ujemne zaś —. repulsywność: oddalanie się od bodźców ocenianych negatywnie.

Wpływ uczuć wyższych na zachowanie

Reakcje takie nie są regułą nawet w świecie zwierząt, na przykład zwierzę nie zawsze ucieka od niebezpieczeństwa, często walczy o życie. Człowiek żyjąc wśród ludzi i kierując się ustalonymi przez społeczeństwo normami zachowań często, w imię wyższych racji, rezygnuje z dążenia w kierunku bodźców o zabarwieniu pozytywnym. Podobnie zdolny jest — dla dobra innych ludzi — dążyć w kierunku bodźców wywołujących emocje negatywne. Wiele czynów bohaterskich, dokonywanych tak w czasie wojny, jak i w czasie pokoju, wiąże się z dążeniem do wytkniętego celu, mimo iż osiągnięcie go oznacza przezwyciężenie lęku przed zagrożeniem.

Uczucia stenićzne i asteniczne

Podniecenie emocjonalne, będące wyrazem podwyższenia poziomu aktywacji, może prowadzić do wzmożonych, intensywnych reakcji zewnętrznych, ale również do wzrostu aktywności wewnętrznej. Zjawisko to pozwala na dokonanie podziału procesów emocjonalnych

219