PIC00623

144 3. Poifloaua ifnr«4M

łączonych nic przekracza 6 mm. lub jeżeli suma grubości i rzęch części łączonych nie przekracza 9 mm.

Norma PN-74M-69782 określa sposób przygotowania próbek i sposób przeprowadzenia próby statycznej ścinania zgrzein punktowych z blach stalowych, jak też złączy z metali lekkich i kolorowych. Próbę ścinania należy przeprowadzić na trzech próbkach pobranych z badanego złącza, a wartość siły niszczącej zgrzeinę przelicza się jako średnią arytmetyczną dla badanych próbek, czyli F*u “ F/n. Wartość tej siły może być mniejsza o 10% od minimalnej siły niszczącej dla odpowiedniej klasy jakości zgrzeiny wg PN-74/M-69020 zamieszczonej w tabl. 3.7.

Próbę ścinania zgrzein wykonuje się jak statyczną próbę rozciągania przy prędkości nie większej niż 4 mm min do osiągnięcia granicy plastyczności, a powyżej granicy plastyczności prędkość rozciągania powinna być nie większa niż 20 mm.min.

Zasady wykonywania próbnych złączy zgrzewanych precyzuje norma PN--86 M-69707. Złącze kontrolne winno być zgrzewane równocześnie z konstrukcją łub wykonywane oddzielnie z zachowaniem tych samych warunków technologicznych, jak przy wykonywaniu danej konstrukcji. Złącze kontrolne może być również wydęte z wykonanej konstrukcji. Wycinki na takie złącza winny być pobrane z materiału, którego gatunek jest potwierdzony atestem hutniczym, z zaznaczeniem kierunku walcowania i tak, by kierunek szwu był równoległy do kierunku walcowania. W celu określenia przydatnośri wykonanego złącza do dalszych badań, należy wstępnie przeprowadzić co najmniej oględziny zewnętrzne zgodnie z PN--85/M-69775. 7h\m próbne powinno być wykonane co najmniej w klasie wadliwości W3. Odcinki próbne do prób rozciągania, twardości, badań metalograficznych oraz do prób zginania należy pobierać w ten sposób, aby oś podłużna oddnka próbnego była prostopadła do podłużnej osi zgrzeiny (szwu), a zgrzeina znajdowała się w środku jego długośd. Próbę rozciągania określa PN-88/M-69710, próbę udamośd — PN-88/M-69733, próbę twardości — PN-64/M-69751, próbę zginania — PN--88 M-69720. Próbę twardości wykonuje się na złączach zgrzewanych o grubości większą od 2 mm; stosowana ona bywa w celu ustalenia twardości złącza w zgrzeinie, w strefach wpływu ciepła oraz w materiale rodzimym. Pomiar twardości odbywa się sposobem Brinetla (PN-78/H-04350), sposobem Rockweila (PN-78/H-04355) lub sposobem Vjckersa (PN-78/H-04360).

Złącza zgrzewane liniowo na zakładkę ze stali węglowych podlegają kontroli zgodnie z BN-74/1904-06, podobnie jak złącza zgrzewane punktowo. Dodatkowo przeprowadza się dla zbiorników próbę szczelności szwu za pomocą próby wodnej; dopuzcza uę badanie szczelności zbiorników otwartych innymi sposobami, np. strumieniem sprężonego powietrza lub naftą. Badania zbiorników ciśnieniowych powyżej 0.07 MPa nadciśnienia należy przeprowadzać zgodnie z przepisami Urzędu Dozoru Technicznego.

Badania metalograficzne polegają na obserwacji makroslruktury i mikrostruktury zgrzein na próbkach, a celem ich jest wykazanie zgodności z wymaganiami dotyczącymi wymiarów z normą BN-73/4IOI-OI.

Bibliografia

I.    Boretli Ł, Bofuckk W . Jastrzębski S Prztkiady ubhntń komun***    ^Wwra"

1979.

Ł Bródka J.. Lubiński M. Lekkie konstrukcje stalowe. Warszawa Arkady 197$

3.    Culoioikoa P.L. Tołełnaja t roltkonsja elektrosHirka tegwmych nalrj • *+a*— Mofck*a Maiinottroaue 1974.

4.    Dziubiński J., Kimpcl A. Projektowanie i obliczanie konstrukcji zgrjr»**i<ń Górnu* ^ yd pifaactaukt Gliwickiej 1912.

5.    Gokun V.B. TechnologiĆeskle otnoty konnnurovanm malm Mosfc\a Mwoi 1943 6- Hcrdcn G. Schwrist unJ Schnridtrrhnologir Berlin Vcrti|r Technik 1969

7.    Julty E.A. O związku między wytnymaloicią a wymiarami złącza zgrzewmef fmmkttmi# frmfąd Spawalnictwa 8 (1959).

8.    MichaUki R. Zgrzewanie oporowe. Poradnik WNT. Warszawa; WNT 1970

9.    MichaUki R.. Kamiński Z. Zgrzewanie tarciowe. Warszawa: WNT 1975

10.    Motzyńlki W. Wykład elementów moj.-»n. ca. 1 Wamawa PWT 1955.

II.    Neuman A. Schwtissteehnisches Handbueh. Berlin: YccUg Tcchmk 1943

12.    Neuman A., Bób mer H. Ole Punkuchweisnrrbindung hei dynanusche* Beanspruchtmg md Mm Berechnung. Schweisstcchnik 11(1938).

13. Nicraan G. Maschmenelememe, Band I. Berlin-Haddbcrg • New York Spnnper 1975.

14.    Nikolaew G A. Sromie konstrukcji. Moskva: Maftftz 1962.

15.    Kimpcl A.. Dziubiński J. Podstawy konstrukcji spawanych. Gliwice: \Vvd Politechniki GU»ukiq i^uf I

16.    Kudriavccv Ja.V„ Nnum2enkov Ja.E. Ustalast' svamych konstrukcji Moskva Malincnrocme 1976

17.    Kurkin S.A. Prokktlrotwiie swsmych konstrukcji w maimastmmk. Motkva. Mabnostnacnc 1975.

18.    Korewa W. Podstawy konstrukcji maszyn, i. L Wamawa: PWN 1974

19.    Korcwa W.. Zygmunt K. Podstawy konstrukcji maszyn, cl ||. Wamawa WNT 1967

20.    Osiński Z. Odkształcenia l naprężenia występujące przy spawaniu prętowych zetpołó* knwstrukcijmn^ Przegląd Spawalnictwa 7 (1959).

21.    Osiński Z.. Bajon W., Szucki T. Porfirowy konstnAejl maszyn. Warszawa: PWN 1975 22 Pawlak E. Zgrzewanie ultradźwiękowe. Wamawa: WNT 1965.

23.    Philips G.A. Zgrzewanie garbowe miękkiej stok nlskowęgtawej. Przegląd Spawalnictwa 6 tlOMB

24.    Praca zbiorowa Poradnik warsztatowca mechanika. Warszawa: WNT 1981.

25.    Praca zbiorowa Poradnik inżyniera — Spawalnictwo. Wamawa: WNT 1983.

26.    Praca zbiorowa Zgrzewanie dyfuzyjne. Warszawa: WNT 1974.

27.    Robakowski T. Projektowanie konstrukcji spawanych. Gliwice: Wvd SIMP 1980.

28.    Schlottman D. Maschlnenclemcnte. Berlin: VEB Veriag Technik 1973

29.    Skarbiński M., Skarbiński J. TechnologicznoW konstrukcji maszyn Warszawa: WNT 1942

30.    Skoć A. Podstawy konstrukcji maszyn — połączenia. Gliwice Wyd Politechniki Gtiwkftęj '^0M

31.    Surowiak W. Nowe konstrukcje I metody obliczeń r Jemen hi* maszyn. Wamawa WNT 1%'

32.    Surowiak W., Chudzyński S. Tworzywa sztuczne w budowie maszyn Warszawa WN1 1971

33.    Śledziewski E. Konstrukcje spawane. Warszawa: PWT 1961.

Wyka* nona

PN-89/M-01I39 Rysunek techniczny maszynowy. Uproszczenia rysunkowe Połąowoi* rr rew urn PN-64/M-6975I Próba Iwardofci złącz spawanych i zgrzewanych PN-74/M-69020 Spawalnictwo. Klasynkacja jakoki zgrzein punktowych PN-74/M-69021 Wytyczne projektowania, wykonania I kontroli iłącry zgrzewanych punktowo PN-74/M-69782 Próba statyczna fcfoanii zgrzein punktowych

10— PalWtsU wSgiiiinuai