120
cie testów ze względu na przedmiot, który test m,my Obecnie po^ klasyfikacje testów^z zastosowaniem dwu kryteriów: kryterium mc
totele - czyli podział wedle zasady co Ust mierzy, oraz 2) krytej, me^ezne. «yli podział wedle zasady jak test mierzy ,o. eo mierzy,. iTpunktu wid«nia przedmiotu pomtam wyróz.nta stę trzy grupy Ie.
stów:
I. Testy zdolności w rozdziale na:
a) testy inteligencji.
b) testy zdolności specjalnych.
2. Testy osobowości w rozdziale na.
a) testy cech.
b) testy zainteresowali.
c) testy postaw,
d) testy charakterologiczne.
e) testy typologiczne.
3. Testy wiadomości z uwzględnieniem:
a) testów osiągnięć szkolnych.
II. Wedle której zasady, metodyki stosowania, czyli jak testy mierzą -wyróżnia się również 3 gnipy testów A:
1. Testy werbalne i niewerbalne
a) ustne.
b) pisemne.
c) rysunkowe, obrazkowe.
2. Testy czynnościowe (manipulacyjne, wykonania)
a) przyrządowe.
b) sytuacyjne.
Testy projekcyjne
Jak już powiedziałem niejedyny to podz.ial. Nie uwzględnia on np podziałów ze względu na formy stosowania (indywidualne i grupowe).* względu nlt Sloptcii poziomu konstrukcji (standaryzowane, nieformalne), a e jest ze znanych mi najbardziej przejrzysty i zrozumiały. Oczywiście
v.l "»bralem ' »>“0 zmodyfikowałem najprosl-
licznych,I. red. L. Wołoszynowi,
Li,svfikacja powyższa dopuszcza krzyżowanie się wszystkich prawic Możliwych typów testów z obu grup.
5 4 3 zasady stosowania testów
Kilka jeszcze uwag o przedstawionych rodzajach testów. Oto testy zdolności (I-O. testy wiadomości (1.3.) upoważniają badacza do budowania Ilcen hierarchicznych, do posługiwania się pojęciami kwalifikującymi typu lepszy-gorszy, większy-mniejszy. sprawniejszy-mniej sprawny. Testy osobowości (1.2.) nie upoważniają do takich operacji. Byłoby nonsensem kwalifikować np. introwersyjność jako gorszą lub lepszą właściwość od eks-irawcrsji, a zainteresowania estetyczne wyżej cenić niż zainteresowania politechniczne. Wobec wyników tej grupy testów należy stosować wyłącznie charakterystyki opisowe z uwzględnieniem ich zróżnicowań.
W testach wiadomości wyróżniłem podgrupę testów osiągnięć szkolnych. jako że jest to dla pedagogów główna kategoria testów, stosowana od dawna i posiadająca wartościową literaturę teoretyczną oraz wiele rozwiązań empirycznych.
Testy czynnościowe, zwane też testami performancyjnymi lub wykonania, lub testami manipulacyjnymi zawiera dwie z pozoru bardzo różniące się od siebie grupy. Testy przyrządowe - to zadania wykonywane na klockach, układankach, ale i na skomplikowanych mechanizmach. Testy sytuacyjne - polegające natomiast na stworzeniu badanemu lub grupie badanej sytuacji wymagającej nic tyle manipulacji co określonego zachowania. Ale to zachowanie wyraża się najczęściej w jakimś wykonaniu, w jakiejś czynności. Oto grupie osób polecamy przenieść szafę z pokoju do pokoju. Sytuacja ta. która zostaje rozwiązana przez czynności ukazuje: szybkość reakcji, tworzenie się ośrodka przywódczego, skłonności do podporządkowania się itd. Dlatego mimo różnic włączyłem je do jednej grupy.
Testy projekcyjne wywołują najwięcej kontrowersji i są całkowicie specyficzną formą testów. Wynika to z materiału, jakim testy projekcyjne dysponują. Jest on wieloznaczny, niekonkretny (np. plamy nieregularne, obrazki, mętne gramatycznie zdania itp.) przez to może być dowolnie rozumiany przez osobę badaną. Po wtóre analiza rozwiązania testu jest przeprowadzana przez specjalnie do tego przygotowanego psychologa, który